Dit zijn meldingen van de laatste 10 dagen… februari 2020.
Waarom dit meldpunt
In het hele land zien we de bomen en biodiversiteit verdwijnen. Bomen leveren geld op en die verdwijnen en masse. Er lijkt geen enkel oog meer te zijn voor een goed leefgebied met voldoende biodiversiteit en verbindingen tussen deze gebieden. De overheid vindt dat onze natuurinstanties zelf hun broek maar moeten ophouden en sindsdien zijn de inkomsten van grootschalige kap niet meer weg te denken uit de budgetten. De natuur als economisch verdienmodel. Wie beschermt onze natuur nog? Van handhaving lijkt nauwelijks nog sprake.
Deze website is een plek met een open uitnodiging om wantoestanden bij u in de buurt in kaart te brengen, met als doel een overzicht te krijgen van wat er op landelijk niveau gebeurt.
Het verschilt nogal per gemeente hoe er met kap wordt omgegaan. Veel gemeenten houden bijv. geen overzicht bij van wat er jaarlijks aan bomen verdwijnt, en/of van hoeveel er wordt herplant. Dit geldt ook voor de provincie Gelderland.
Wat de natuurorganisaties betreft; ook zij hebben de lucratieve bomenkap al sinds enige jaren ontdekt. Ondanks hun verzekeringen dat zij zich houden aan “strenge gedragscodes en FSC voorwaarden” valt hierop echter nog flink wat af te dingen. Herplant laat nogal te wensen over en wordt ook nauwelijks gecontroleerd.
Op lokaal niveau zijn er tal van bomenstichtingen en bomenridders actief. Dit is hard nodig. Echter een landelijk overzicht miste nog. Door journalisten wordt vaak naar voorbeelden gevraagd en wij hopen op deze manier daar een steentje aan bij te dragen. Deze website mag worden aangehaald door iedereen die zich hard wil maken voor onze prachtige natuur. Suggesties voor verdere ontplooiing van dit initiatief zijn welkom. We zullen met elkaar de verandering in beweging moeten zetten. Kom in actie en laat van u horen.
van Rucphen naar Zundert
Melding: Terwijl ik onderweg was van Rucphen naar Zundert, op dinsdag 18 febr, zag ik dat er een boel bomen waren gekapt in een groot bosrijk gebied langs de zundertseweg. Een rij grote dikke loofbomen die tussen de weg en het fietspad stonden, en aan de andere kant van het fietspad zijn een boel dennenbomen gekapt. Alles lag naast elkaar gestapeld maar ik kan maar 1 foto uploaden dus deze foto dekt niet de volledige lading. (Ik had in totaal 3 foto’s)
Lefèvre de Montignylaan – Rotterdam
Melding: Locatie : Lefèvre de Montignylaan Omgezaagd : 50 kerngezonde bomen Doorsnede : tussen de 50 en 70 cm Leeftijd : zo’n 80 jaar Reden : geen idee, maar er is ongetwijfeld een moverende smoes. Dat is het afgelopen jaar altijd het geval, als er op grote schaal bomen worden gekapt, om aan de vraag naar biomassa te kunnen voldoen! Verdrietig en een grote schande!Het is in de wijk Hillegersberg van de gemeente Rotterdam.Een wijk met huizen van rond de 500.000 euro, waar nota bene veel invloedrijke mensen wonen.De laan waar ik het over heb heeft met deze actie zijn charme en identiteit verloren.Hillegersberg ligt op een steenworp afstand van het geplande tracé van de nieuwe rijksweg A16 (tussen A20 en A13). De weg loopt door het Lage Bergse Bos, waar honderden bomen het veld hebben moeten ruimen. Vanmiddag reed ik van A13 binnendoor naar de Rotterdamse wijk Ommoord en het grenzeloze uitzicht is schokkend. Alle bomen in het zichtveld vanaf vliegveld Zestienhoven naar het oosten zijn gekapt. Het is om te huilen. Vanmiddag was ik in het Kralingse Bos en ook daar is een aantal hoveniersbedrijven bezig met het omzagen van bomen. De kaalslag vindt overal in Nederland plaats. Waar we ook komen, er worden op grote schaal bomen gekapt. Ik ben 68 jaar en ik heb dit met deze omvang nog nooit in mijn hele leven meegemaakt. Het is schokkend. En dit allemaal om de meer dan 250 elektriciteitscentrales, die voor meer dan 10 miljard worden omgebouwd voor biomassa te kunnen voeden. Een concept, dat vele malen meer vervuilend is dan het gebruik van gas of kolen.
Melding: Enkele jaren geleden raakte in gesprek met een medewerker van Staatsbosbeheer. Hij vertelde me binnenkort met pensioen te gaan en daar met groot verlangen naar uit te zien. Na vele jaren dienstverband voelde hij zich totaal vervreemd bij zijn werkgever. Sinds de verzelfstandiging (1998) zou zeer snel het roer zijn omgegooid van natuurbeschermers tot exploitant met als doel: Geld verdienen, maar eigenlijk: zelfverrijking door voornamelijk directieleden. Een van de mensen met vele petten is een zekere Zwier van Olst (zie Linkedin).
SBB, ooit een organisatie die bekend stond vanwege de platte organisatie en hoge rendement: een relatief kleine organisatie en medewerkers in buitendienst waren van overwegend niveau “sociale werkplaats” en werden vervoerd in een oud roestig pick-up busje om onderhoud aan bos uit te voeren zoals vrijhouden van paden en wegen.
Inmiddels is SBB verworden tot een organisatie met medewerkers in uniform waarbij SBB zich bedient van een immens groot leasewagenpark, ICT, marketing en BV’s. Voor werkzaamheden aan bos worden vrijwilligers ingezet en waaraan goed verdiend kan worden wordt aan eigen besloten vennootschappen toebedeeld. Zelfverrijking zou met name plaatsvinden via gecontracteerde bedrijven zoals Golden Flame B.V.
Verder heeft de overheid zich laten ringeloren door in te stemmen dat ontbossing een essentieel onderdeel uitmaakt van de alsmaar toenemende exploitatiekosten van SBB (Carte blanche?).
Wie zich af en toe in bosgebied begeeft weet inmiddels dat SBB steeds grover te werk gaat. Nadat ophef ontstond over volledige kaalslag van vele aaneengesloten hectaren wordt nu “slechts uitgedund”. Wie zich af en toe in bosgebied begeeft weet dat uitdunnen bij SBB niet zoiets is als “hier en daar een boom verwijderen”, maar middels gemiddeld 35- ton zware machines massaal bomen in brede banen te rooien dat resulteert in een ravage, vergelijkbaar met tanks die veelvuldig korenvelden hebben doorkruist.
De SBB medewerker verzekerde me dat, indien werkelijk de onderste steen bij SBB naar boven zou komen, onherroepelijk sprake zou zijn van vervolging in strafrechtelijke sfeer, ontbinding van de huidige organisatievorm (terug brengen onder ministerie) en parlementaire enquête. Hij voelde zich echter niet geroepen om zijn kennis in publiciteit te brengen. Als voornaamste reden: Alle Nederlandse klokkenluider zijn geruïneerd. Zijn vrouw wilde niet dat hij hun toekomst in de waagschaal ging stellen.
Mij viel op dat de eerste evaluatierapporten over SBB vernietigend waren: wanbeleid, onduidelijke geldstromen, etc. Laatste rapportage was werkelijk van WC-eend niveau. Werkelijk vanuit een ander universum…. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/11/09/evaluatie-staatsbosbeheer-2018 SBB gebruikt buffer-clubjes zoals Raad van advies en Raad van toezicht (met schnabbelende bestuurders zoals Pauline Krikke, zie Wikipedia) om zich achter te verschuilen.
Mocht u over mensen beschikken die hier iets mee kunnen: be my guest, ik verspil hier niet te veel energie meer aan. Ik heb inmiddels te veel gezien om nog blind vertrouwen te kunnen hebben in de rechtsstaat.
Wettelijke emissienormen voor stof worden bij twee biomassacentrales in Ede op aanzienlijke schaal overschreden. Ook is de NOx-emissie erg hoog. Gemeente en Omgevingsdienst De Vallei hebben verontrustende meetrapporten lang onder de pet weten te houden.
Houtstook in kleine biomassaketels
De gemeente Ede is erg trots dat ze een aantal volgens haar zeer duurzame houtstookketels op haar grondgebied heeft. ‘Bio-Energie Ede’ /’Warmtebedrijf Ede’ heeft installaties aan de Dwarsweg, de Geerweg en de Knuttelweg. Er is nog een nieuwe vierde locatie in de planning. De energiecentrale aan de Dwarsweg te Ede omvat twee houtgestookte ketels van elk 4,4 megawatt en drie gasketels van 6 MWth. Bij elkaar minder dan 15 MWth zodat een milieuvergunning niet wettelijk is vereist en hier dus ook niet is afgegeven. Het bedrijf is zelf ook erg trots op de installatie. (LINK)
In de jaren 2016-2019 zijn in opdracht van de leverancier (Kara Energy Systems B.V.) op vooraf aangekondigde momenten emissiemetingen uitgevoerd naar vooral stof, NOx, SO2. Metingen van ammoniak ontbreken. ‘Bio-Energie Ede’ meet geen van deze stoffen continue.
Klachten
Er zijn al langer tientallen klachten van omwonden bij de gemeente. Er wordt geklaagd over ‘rook in de slaapkamer, stinkende uitstoot en rookwolken die het zicht belemmeren’. Ook: ,,Een paar dagen geleden stond mijn slaapkamer vol rook. Ik zeur niet snel, maar dit is zo’n inbreuk op mijn privacy dat ik nu hemel en aarde ga bewegen om het te stoppen. Ik wil gewoon met open raam kunnen slapen”. Ook: “Af en toe staat het hier blauw van de rook.” In plaats van dat er iets aan de uitstoot gebeurde werd “Bureau Spotlight” ingehuurd om iets aan het geschonden imago te doen. Van de website Edestad: “Het warmtenet in Ede stoot in verhouding circa de helft minder stikstof uit dan kolencentrales en de grote megabiomassacentrales.” Dat blijkt volgens Warmtebedrijf Ede uit een onafhankelijk onderzoeksrapport van SGS Nederland. ,,Daarnaast is de fijnstofuitstoot in Ede in verhouding ruim 17 keer minder dan de uitstoot van kolencentrales en grote biomassacentrales.” (LINK)
Er zou volgens het bedrijf zelf alleen maar schone lucht uit de schoorsteen komen. Uit de recent ontvangen rapporten blijkt dat deze claims onverholen leugens zijn.
Onder andere door MOB is een verzoek om toezending van de rapporten ingediend op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Schokkende meetresultaten
De meetresultaten zijn schokkend. De centrale aan de Geerweg heeft meer dan drie keer zoveel fijnstof uitstoot dan toegestaan. Die aan de Dwarsweg stoot ongeveer twee keer de toegestane norm uit. De wettelijke norm uit het Activiteitenbesluit bedraagt 5 mg/Nm3 voor stof. Er zijn zelfs concentraties tot 178 mg/Nm3 stof gemeten. Ook de laatste metingen van november 2019 laten nog steeds een overschrijding zien van de norm van 5 mg/Nm3.
Op deze norm van 5 mg/Nm3 is veel kritiek omdat die veel te ruim is. De ruim 10 jaar oude biomassacentrale van HVC in Alkmaar haalt jaar in jaar uit < 0,5 mg/Nm3. Hetzelfde geldt voor alle moderne afvalovens. ‘Bio-Energie Ede’ is simpelweg ook niet in staat om de norm van 5 mg/Nm3 te halen omdat het volgens de site van Kara is uitgerust met een elektrostatisch filter. Een elektrostatisch filter kan met moeite wel 10-20 mg/Nm3 halen, maar aanvullend daarop is een doekfilter nodig om onder de 0,5mg/Nm3 te komen. Dit is de enige manier om deze zware overbelasting van de omgeving met fijnstof te beperken.
Waarom is dit nooit door de gemeente gesignaleerd? Waarom handhaaft de gemeente niet? Overigens wordt de stofconcentratie in de schoorsteen niet continue gemeten. Bedrijf noch gemeente hebben daardoor ook maar enig idee hoe hoog de concentraties stof uit de schoorsteen zijn, en van daaruit de belasting van omwonenden, in de tussentijd dat er niet wordt gemeten. Voor NOx zijn concentraties tot 273 mg/Nm3 gemeten bij een wettelijke norm van 145 mg/Nm3 die overigens ook veel te ruim is. Immers, afvalovens voldoen al meer dan 30 jaar aan de norm van 70 mg/Nm3. Waarom kunnen biomassacentrales dat niet? Metingen van 2019 laten waarden zien tussen 100 en 140 mg/Nm3. Niet duidelijk is of dit wordt bereikt met ammoniak en/of ureum inspuiting. In dit geval had ook op ammoniak moeten worden gemeten. Dat is niet gebeurd zoals blijkt uit de meetrapporten.
Geen toezicht tijdens metingen
De wet schrijft voor dat metingen onder representatieve omstandigheden moeten worden uitgevoerd. Uit de bijlagen blijkt dat aan deze voorwaarde vaak niet is voldaan omdat er is gemeten bij deellast: 65-90%. Soms wordt geclaimd dat bij ‘vollast’ is gemeten, maar uit de temperaturen en debieten blijkt dit veelal onjuist te zijn. Kennelijk houdt de gemeente geen toezicht op de metingen.
Andere luchtverontreinigende stoffen
Naast veel te veel stof en NOx komen ook zwaveldioxide, zoutzuur en zware metalen uit de schoorsteen. We hebben eenmalig een meting op kankerverwekkende polycyclische aromaten gezien, maar ook deze meting was van tevoren aangekondigd.
Grondig mis met de afgasreiniging van de Edese biomassaketels
De veel te hoge stof en NOx-emissies leiden tot onnodige risico’s voor de volksgezondheid en hinder/ schade voor omwonenden. De kern van het probleem is dat er een te simpele/goedkope gasreiniging is geïnstalleerd.
Wat doen Ede en de Omgevingsdienst De Vallei?
Volgens de website ‘De vijf gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Scherpenzeel en Wageningen en de provincie Gelderland hebben samen Omgevingsdienst De Vallei opgericht. In Omgevingsdienst De Vallei werken deze partijen nauw samen op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving voor een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving’.
Uit het bovenstaande blijkt dat Gemeente en Omgevingsdienst ervoor kiezen om de mythe van schone houtstook in Ede in stand te houden. Dat heeft duidelijk een hogere prioriteit dan ‘een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving.’
De gemeente blijft nu dus al ruim 3 jaar ingebreke met betrekking tot het handhaven van de wettelijk voorgeschreven stofnorm van 5 mg/Nm3.
Conclusie
Gemeente en Omgevingsdienst dienen zich te verantwoorden voor (1) het feit dat al meer dan 3 jaar niet wordt gehandhaafd op de wettelijke norm voor stof van maximaal 5 mg/Nm3, (2) het achterhouden van alarmerende meetrapporten over de biomassaovens, en (3) een onacceptabel staaltje window dressing. Verder is het evident dat de meetrapporten niet de representatieve situatie weergeven. De werkelijke emissies in de tussenperiodes zullen aanzienlijk hoger zijn dan tijdens de meetperiodes.
Wat kan en moet eraan gedaan worden?
De rookgasreiniging dient te worden uitgebreid met een doekenfilter om stofconcentraties onder 0,5mg/Nm3 te bereiken. De NOx-verwijdering dient te worden verbeterd en de installatie dient te worden voorzien van automatische emissiemonitoring van tenminste CO, stof, ammoniak/NOx en oventemperatuur.
Wat had het kabinet al lang moeten doen?
Het kabinet heeft in het verleden veel te ruime emissiegrenswaarden gesteld die niet voldoen aan de wettelijke eis van toepassing van ‘Best Beschikbare Technieken’. Dit ter wille van een gemakkelijke en snelle uitrol van biomassastook in kleine installaties in Nederland.
Ook hier overtreedt het Kabinet/de minister de wet door normen voor biomassacentrales uit te vaardigen die niet voldoen aan de wettelijke eis tot ‘toepassing van ‘Best beschikbare Technieken’ conform de Wet milieubeheer. Maar dat hebben we toch eerder ook gezien in het PAS-debacle?
Installaties aan de Geerweg en de Knuttelweg
Als het ontwerp van de installatie aan de Geerweg identiek is aan dat van de Dwarsweg dan speelt bijbeide locaties hetzelfde probleem. Ook van Geerweg hebben wij meetresultaten ontvangen. Ook daar wordt de stofnorm van 5 mg/Nm3 systematisch overschreden. De NOx-concentraties varieren ook van ruim boven 145 mg/Nm3, soms ook onder 145 mg/Nm3 maar ver boven de bovengenoemde 70 mg/Nm3.
Een deel van de metingen is onder deellast uitgevoerd zoals bij Ketel 1: meting van 8 juni 2017 wordt “vollast” geclaimd, maar uit de rookgasdebieten blijkt dat bij circa een kwart van vollast is gemeten. Dit duidt erop dat buiten de periodes dat gemeten wordt de werkelijke emissies aanzienlijk hoger zijn. De bovenstaande evaluatie heeft betrekking op de centrale aan de Dwarsweg en de Geerweg. Van locatie Knuttelweg hebben wij nog geen emissiegegevens ontvangen.
Vierde locatie
Er is nog een nieuwe vierde locatie in de planning.
Massaal bomen kappen om biomassa van te maken en op te stoken is bij lange na niet zo’n duurzame energiebron als wordt beweerd. Dat roepen sceptici al jaren, schrijft Erdal Balci in zijn column, maar beleidsmakers kunnen niet meer terug.
‘Leef boven je stand, bouw schulden op, vergok je maandsalaris in een paar uur aan de pokertafel, maar maak nooit de fout om een verkeerde investering te doen.’ Iedere keer dat ik een krantenstuk of een televisie-item over de biomassakwestie van Nederland tegenkom, denk ik aan die woorden van ome Kayidi. Die had al zijn zuur verdiende geld in Duitsland in grond, stal en vee in het armste deel van moederland Turkije gestoken, was vrij snel een paar illusies armer geworden maar kon niet anders dan tot het bittere einde doorgaan. Een soort lot wacht ook Nederland met de ‘biomassarevolutie’.
Ome Kayidi’s lot is die van vele personen, bedrijven en landen. Een slechte investering is erger dan alle andere fouten, want de middelen die je in alle optimisme in het geflopte project hebt stopt, is meestal van te grote omvang om er een streep door te halen, om vervolgens gewoon door te gaan. Je kunt niet anders dan vele jaren voort dobberen op onrustige wateren waar je met open ogen in bent gevaren. Bovendien is een slechte investering het ergste wat er bestaat omdat die de goede investeringen een kopje kleiner heeft gemaakt. Na een slechte investering zit je geld in rotzooi. Je kunt het niet terugkrijgen, je vergooit je eigen leven en de levens van je kinderen om de schade beperkt te houden en kijkt terug op een leven van duurzame ellende.
De bijstook van houtpellets in energiecentrales veroorzaakt meer CO2-uitstoot dan kolenverbranding.
Dat is wat ome Kayidi allemaal aan den lijve ondervond. De dure koeien uit Europa bleken niet bestand tegen de kou van de Kaukasus, ze gingen een voor een dood, geen hond die interesse had in zijn ultramoderne stal, want we zaten in een tijd waarin iedereen maakte dat die vertrok naar de stad. Ome Kayidi en zijn vrouw en kinderen kwamen uiteindelijk ook naar de grote stad, maar wel in een toestand van absolute armoede.
De arme man had zichzelf en zijn familie getroffen met de fout van zijn leven. Daarentegen, de beleidsmakers die een paar jaar geleden in het stoken van biomassa duurzaam klimaatbeleid en de inperking van de CO2-uitstoot zagen, hebben een heel land getroffen met hun grenzeloze naïviteit. Ze zijn verantwoordelijk voor de vieze lucht in ons land en hebben tevens door hun handtekening te zetten onder dit project het decreet gegeven voor de vernietiging van hele bossen in Amerika en Oost- Europa.
Dezer dagen komen wetenschappers met onderzoeksresultaten die biomassa-sceptici al jaren van de daken schreeuwden. De bevindingen liegen er niet om: de bijstook van houtpellets in energiecentrales veroorzaakt meer CO2-uitstoot dan kolenverbranding. Een zeer verontrustende situatie als het gaat om de volksgezondheid. Niet alleen bij Nederlanders, maar ook bij gemeenschappen waar Nederland het hout vandaan haalt. Om de klimaatdoelen te halen (het CO2 wordt op het conto geschreven van de landen waar het hout is gekapt en niet waar het in brand is gestoken) worden hele bossen omgekapt en zo de natuur in die gebieden vernietigd.
We wilden de natuur redden en lieten daarom hele bossen omkappen.
Wie op zoek is naar een interessante openingszin voor een roman, wordt op zijn wenken bediend door deze Nederlandse praktijk: ‘We wilden de natuur redden en lieten daarom hele bossen omkappen.’
Onder normale omstandigheden zou je terug kunnen komen op je fout, een welgemeend ‘sorry’ zeggen tegen flora en fauna die je vernietigd hebt en je verontschuldigingen aanbieden bij de longpatiënten in de polder, een gebaar van spijt naar de met extra veel CO2 opgezadelde lucht kunnen maken en met pijn in het hart verder kunnen gaan. Maar vanwege de rigoureuze beleidsverandering, de grote investeringen en de bindende contracten kan Nederland dat niet. Zoals ome Kayidi een jaar of twintig voort ploeterde om uiteindelijk opgebrand en in armoede te doen wat de rest ook deed, zo zal Nederland als een krankzinnige tot het bittere einde gaan om te redden wat er te redden valt. Want, het gaat om immense bedragen en wie heeft de ballen om tegen het volk te zeggen dat al dat geld foetsie is?
De subsidie die vrijgemaakt is voor het vervuilende, bosvernietigende, ziektes veroorzakende, klimaatvijandige biomassaverbrandingsproject bedraagt 11,4 miljard euro. 11 trucks vol met bankbiljetten. Wat voor bedrag met deze gekte precies gemoeid is, weten we niet. Onderzoeksprogramma Zemblaopenbaarde wel dat in 2017 alleen al de kolencentrales 3,6 miljard subsidie hebben ontvangen voor de bijstook van biomassa. Er zijn dus vele miljarden gemoeid in deze zaak. Geld waarmee alternatieven voor duurzame energie bedacht, gefinancierd en uitgevoerd konden worden. Geld om het onderwijs uit de crisis te halen. Geld om armoede te bestrijden. Allemaal in rook opgegaan, samen met de schitterende Amerikaanse en Oost-Europese bomen.
De biomassa centrales draaien op subsidie, erg veel subsidie…
Omdat het een business is die nog niet, en zeker niet in deze vorm door de markt opgepakt wordt, is daar geld voor vrij gemaakt. Zo kan onze Frans zijn groene ondoordachte plan toch doorzetten.
Dat was bekend…. Maar nu de biomassacentrales in de fout gaan met het overtreden van procedures en uitstootnormen… krijgen ze dwangsommen opgelegd van de gemeente….
DWANGSOMMEN!
Welnu, deze dwangsom komt gewoon ten laste van de winst- en verliesrekening van deze onderneming en wordt dus gewoon gedekt door de subsidie!
Misschien laat de biomassacentrale er nog even een duur betaald en bevriend adviesbureautje naar kijken… om dan toch tot de conclusie te komen dat er betaald moet worden….
De gemeenteraad van Ede wil alle feiten over de biomassacentrales boven tafel krijgen en wil daarom alle belanghebbenden uitnodigen voor een gesprek. Naast Vollenbroek zijn dat medewerkers van Het Warmtebedrijf (eigenaar van de biomassacentrales) en vertegenwoordigers van de Omgevingsdienst De Vallei.
Leefkwaliteit van Edenaren
,,We mogen geen oogje dicht knijpen als het gaat om de leefkwaliteit van Edenaren’’, zegt D66-raadslid Sander Nijenhuis. ,,Luchtkwaliteit moet topprioriteit zijn. We moeten alles uit de kast halen om de hoeveelheid fijnstof te laten dalen.’’
De hoeveelheid fijnstof in de lucht bij Ede is al hoog, blijkt uit gegevens van het RIVM. Het gemeentebestuur wijst als oorzaak daarvoor de aanwezigheid van snelwegen, industrie en de landbouw aan. Nijenhuis wil ook weten in hoeverre de uitstoot van de biomassacentrales bijdragen aan de slechte luchtkwaliteit van Ede.
Hetze tegen biomassa
,,We zien dat er in Nederland een hetze tegen biomassa ontstaat”, zegt Gerrit Flier van de SGP. ,,Soms is dat terecht, soms niet. Wij waren lang blij met ons groene warmtebedrijf.” Maar liefst 18.500 woningen en bedrijven worden verwarmd door het verbranden van biomassa.
Dat moeten er op korte termijn 20.000 woningen worden, inclusief het gemeentehuis. Maar inmiddels weten de Edese politici niet meer of ze daar nu trots op moeten zijn of juist niet.
Onderste steen boven
Als het aan Ruben van Druiten van Burgerbelangen ligt, komt de onderste steen boven als het gaat om biomassacentrales. Daarom vroeg hij vorige week ook een debat aan in de gemeenteraad. ,,Wanneer gaat het college eens meten wat de daadwerkelijke uitstoot is van de centrales?’’, vraagt Van Druiten.
Burgemeester René Verhulst zegt dat het laatste woord over biomassa nog niet is gesproken. Hij belooft snel een bijeenkomst met alle belanghebbenden te beleggen.
Hoe zit het nu?
Voldoen de biomassacentrales in Ede nu wel of niet aan de regels? Dat is afhankelijk van welke norm je hanteert voor de maximale uitstoot. Dat heeft er alles mee te maken dat er een verschil is in normen tussen een kleine en grote installatie. De grens tussen klein en groot ligt bij 5 MegaWatt. Een kleine centrale mag vier keer zo veel stof uitstoten als een grote centrale, namelijk 20 milligram per kubieke meter tegen 5 milligram.
De centrales aan de Dwarsweg en Geerweg bestaan beide uit twee ketels. Die worden elk als een aparte biomassacentrale gezien. Zo blijven ze onder de 5 MegaWatt. Zou je het vermogen van beide ketels bij elkaar optellen, dan is er sprake van een grote centrale en gelden er dus strengere normen.
Milieuactivist Johan Vollenbroek stelt dat je de twee ketels als een grote centrale moet zien, de gemeente Ede ziet ze als twee kleine. De gemeente stelt ook dat er geen fijnstof wordt gemeten, wel totaalstof. Dat wil zeggen alle deeltjes, ongeacht de grootte. Er zou uit de cijfers niet te destilleren zijn welk deel daarvan fijnstof is. Volgens Vollenbroek bestaat totaalstof bijna volledig uit fijnstof. Hij concludeert daarom dat de biomassacentrales in Ede te veel fijnstof uitstoten.
Ik wilde op een korte, heldere en controleerbare manier neer kunnen leggen hoe het verhaal in elkaar zit. Toch zijn het 8 pagina’s geworden… met plaatjes 😉
Milieuorganisaties en personen uit vijf Europese landen en de Verenigde Staten dienden vorige week een rechtszaak in bij het Europese Gerechtshof, tegen de Europese Unie. Hout verbranden voor energie — een praktijk die bekend staat als biomassa — ondermijnt volgens de eisers de inspanningen om de klimaatopwarming te bestrijden en is even schadelijk voor het klimaat als het verbranden van fossiele brandstoffen. Ze zijn naar de rechter gestapt in een reactie op de EU-richtlijn voor hernieuwbare energie voor 2021-2030 (RED II) die begin dit jaar werd aangenomen.
Daarin wordt biomassa gepromoot als koolstofneutrale energiebron. Bovendien wordt de houtkap voor biomassa veel te weinig gereguleerd volgens de eisers. ‘Het beleid van de EU is gebaseerd op de foute en roekeloze veronderstelling dat boshout verbranden koolstofneutraal is’, zegt dr. Mary S. Booth, directeur van het in de VS gevestigde Partnerschap voor Beleidsintegriteit (PFPI). Zij doet onderzoek naar broeikasgassen en het effect van biomassa op het bosbestand, en is de voornaamste wetenschappelijk adviseur van de eisers. ‘Deskundigen van over de hele wereld, inclusief de eigen wetenschapsadviseurs van de EU, waarschuwen al jaren dat biomassa de uitstoot van fossiele brandstoffen verhoogt.’
Uitstootsubsidies
In Europa is houtverbranding de voornaamste bron van hernieuwbare energie. De “populariteit” nam toe in 2009 toen de EU toen de zich ertoe verbond om tot 20 procent hernieuwbare energie te produceren tegen 2020. Het was dan dat biomassa op de lijst van hernieuwbare energiebronnen werd gezet. Verschillende landen — waaronder België, Nederland en het Verenigd koninkrijk — subsidieerden de biomassa-industrie omdat er minder investeringen nodig zijn om een oude steenkoolcentrale om te vormen tot een biomassacentrale dan nieuwe windmolens of zonneparken te bouwen.
‘Het was voor de lidstaten een makkelijke manier om de energiedoelstellingen te halen. Alleen was dat gebaseerd op de foute veronderstelling dat biomassa koolstofneutraal is’
Er ontstond een markt voor hout dat niet goed genoeg is voor de houtindustrie. Omdat biomassa door de lage investeringen en de subsidie zo winstgevend was, werden steeds meer volledige bomen geveld om in pellets te persen en in centrales te verbranden voor energie.
‘Het was voor de lidstaten een makkelijke manier om de energiedoelstellingen te halen’, vertelt Bas Eickhout. De Nederlandse Europarlementariër (Groenlinks) werkt vooral op dossiers rond bio-energie. ‘Alleen was dat gebaseerd op de foute veronderstelling dat biomassa koolstofneutraal is.’
Kelsey Perlman is beleidsmedewerker bij Fern, een ngo die optreedt als waakhond voor duurzaam bosbeheer in de EU. Zij illustreert het gevaar van houtkap aan met een grafiek van het klimaatpanel van de Verenigde Naties. De rode balk toont de uitstoot van broeikasgassen aan in de EU. De groene balk, slechts luttele procentpunten van de rode, is het totale vermogen van Europese flora om die uitstoot op te nemen.
‘Grondgebruik is cruciaal om broeikassgassen op te nemen. Het bosbestand in Europa is beperkt en precair. Bomen verbranden om aan onze energievraag te voldoen, doet de rode balk groeien en maakt de groene kleiner, complete waanzin!’ Volgens Perlman heeft de verspreiding van biomassa te maken heeft met een gebrek aan besef van de schaal van de klimaatproblematiek.
Zo komt het leeuwendeel — 42 procent volgens Eurostat — van de Europese hernieuwbare energieproductie vandaag van biomassa afkomstig is. De Europese commissie blijft sterk rekenen op op bio-energie uit hout om de klimaatdoelstellingen 2030 te halen. Alleen zeggen wetenschappers dat biomassa van niet-duurzaam boshout — bijvoorbeeld volledige bomen in plaats van enkel resthout — helemaal niet duurzaam is, laat staan koolstofneutraal. Volgens onderzoek van Fern is de laatste vijf jaar niet alleen de hoeveelheid hout die gestookt werd voor energie gestegen, maar ook het aandeel dat rechtstreeks uit het bos komt, is groter geworden (+ 24 procent) dan voor restanten van houtproducten en houtafval (+ 10 procent).
Boekhoudkundig achterpoortje
‘Houtverbranding zorgt ontegensprekelijk voor uitstoot. Mijn onderzoek toont aan dat een biomassacentrale per eenheid energie gemiddeld meer broeikasgassen uitstoot dan centrales op basis van fossiele brandstoffen, zoals steenkool en aardgas’, legt Mary Booth uit. In de EU-richtlijn staat de biomassa-industrie echter geboekstaafd als een sector die geen broeikasgassen uitstoot.
De redenering hierachter is dat gerooide bosdelen terug groeien en dat die de koolstof van de verbrande bomen opnieuw opnemen. De rekenfout hier is simpel: het duurt decennia of zelfs eeuwen eer een bos dat gekapt werd terug dezelfde capaciteit voor koolstofopname heeft als voorheen.
‘Een biomassacentrale stoot gemiddeld meer broeikasgassen uit per eenheid energie dan centrales op basis van fossiele brandstoffen’
Dit boekhoudkundig achterpoortje zorgt er voor dat Europese lidstaten een praktijk inschakelen die voor meer uitstoot zorgt dan fossiele brandstoffen om de klimaatopwarming tegen te gaan.
‘In de klimaatwetenschap is tijd een belangrijke factor. Wat de EU nu doet, is een vervuilende industrie het label van zero-emissie geven omdat de uitstoot tegen 2050 misschien weer wordt opgenomen’, beweert Kelsey Perlman. ‘We weten intussen dat de planeet zichzelf begint op te warmen als we er niet in slagen om de globale uitstoot te halveren. Tijd is een luxe die we niet meer hebben.’
Er is bovendien geen enkele Europese wetgeving die lidstaten verplicht om bomen die gestookt worden in energiecentrales te vervangen. Daar zijn zowel Booth, Perlman als Eickhout duidelijk over: in de RED II staat geen enkele bindende regel daaromtrent.
Nochtans laat de woordvoerder klimaatbeleid van de Europese Unie aan de redactie weten dat de Europese richtlijn de industrie maatregelen oplegt op vlak van bosregeneratie. Na een analyse van het document blijkt dat niet volledig te kloppen. Er zijn passages waarin staat dat houtkap voor biomassa duurzaam moet zijn. Maar dat is vaag en een niet bindende richtlijn.
‘Je mag RED II er volledig op naslaan, je zal geen enkele gegronde rechtvaardiging vinden om biomassa als koolstofneutraal te beschouwen. Het enige argument daarvoor is dat bomen teruggroeien. Vanzelf blijkbaar…’, zegt de Amerikaanse dokter in de ecologie Booth daarover.
Het falende compromis
Milieuorganisaties lobbyen al sinds 2008 bij beleidsmakers om de steun voor biomassa van niet-duurzame boskap op te geven. Vorig jaar werd ook een open brief gepubliceerd waarin 800 wetenschappers, waaronder voormalig vicevoorzitter van het internationale klimaatpanel IPCC, Jean-Pascal Van Ypersele, aan de alarmbel trokken: ‘De oplossing voor het vervangen van steenkool is niet om een stap terug te zetten en opnieuw bossen te verbranden, maar om fossiele brandstoffen te vervangen door koolstofarme bronnen, zoals zon en wind’, stond daarin te lezen.
Hoe komt een destructieve praktijk voor milieu en klimaat terecht in een beleidsdocument voor duurzame energie?
De inspanningen van academici en milieuverenigingen mochten niet baten. Hoe komt een destructieve praktijk voor milieu en klimaat terecht in een beleidsdocument voor duurzame energie?
Nochtans was er ook in het Europees Parlement weerstand tegen de belangrijke rol van biomassa in RED II. ‘Er was jammer genoeg geen meerderheid voor het sterk terugdringen van het stoken van volledige bomen in energiecentrales.’ Vertelt Europarlementslid Bas Eickhout. Volgens hem waren het bewogen onderhandelingen:
‘Bosrijke landen zoals Zweden en Finland zijn doodsbang dat de EU aan bosbeleid gaat doen, wat een bevoegdheid is van de lidstaten. Ze vrezen dat het verbieden van houtkap voor biomassa de deur gaat openzetten voor meer Europese inmenging in het bosbeleid.
En de verdeling in het Europees parlement is nu eenmaal van die aard dat als je milieubeleid wil aanscherpen, Scandinavische landen de facto over een veto beschikken. ‘De Zuiderse lidstaten zijn sowieso moeilijk te overtuigen op dat vlak. Dus moet je alle Scandinavische landen mee aan boord krijgen om een meerderheid te vormen.’
Achter het njet van Zweden en Finland zit volgens Eickhout ook een zeer sterke lobby van de bosbouwindustrie. ‘Zij waren heel vocaal in hun weerstand tegen criteria voor biomassa’, gaat het Groenlinkse europarlementslid verder. Zijn fractie in het EP wou bekomen dat in RED II enkel nog biomassa van reststromen toegelaten werd: bijvoorbeeld houtresten van de meubelindustrie of snoeiafval. Daarvoor rijkte de lange arm van de bosbouwindustrie echter te ver.
De Nederlandse Europarlementariër Bas Eickhout juicht de rechtszaak toe: ‘Tegelijk is het wrang dat dit juridisch middel nodig is omdat de politiek gefaald heeft’
Wel was er een meerderheid voor een verbod op de bijstook in oude, inefficiënte kolencentrales die landen nu nog dankzij biomassa kunnen “vergroenen” en dus langer open kunnen houden. Biomassa mag alleen nog maar in nieuwe, moderne centrales. ‘Dat maakt biomassa minder aantrekkelijk, omdat er vooraf eerst toch een flinke investering moet worden gedaan’, zegt Eickhout. ‘Het is niet ideaal, maar de lobby was sterk. Dat is nu eenmaal hoe Europa werkt. Het blok heeft wel mooie waarden en hogere doelen, zeker op vlak van klimaatbeleid. Het politiek compromis zorgt er echter voor dat die doelen slechts een ideaal blijven.’
De Nederlander juicht de rechtszaak toe: ‘Tegelijk is het wrang dat dit juridisch middel nodig is omdat de politiek gefaald heeft.’
‘Wij, de eisers, willen aantonen dat het beleid van de EU er niet in slaagt om de principes van het Verdrag van de Werking van de EU (stichtend verdrag, nu onderdeel van het Verdrag van Lissabon, red.) na te leven. Daarin staat duidelijk dat milieubeleid moet gebaseerd zijn op wetenschap, klimaatverandering moet bestrijden, en het principe moet hanteren dat de vervuiler betaalt.’ Dat is het voornaamste juridisch argument volgens de website van de eisers.
Mary Booth vertelt dat de eisers de rechtszaak als enige mogelijke volgende stap zagen om de EU ervan te overtuigen om niet-duurzame biomassa te schrappen in RED II.
Energiebedrijf Nuon/Vattenfall is bezig met de bouw van een biomassa-warmtecentrale in Diemen . Deze warmtecentrale zal afhankelijk worden van houtpellets (geperste korrels) van gekapte bossen uit het buitenland. De ondertekenaars van een open brief aan de Provincie NH, (diverse milieuorganisaties, belangengroepen en professoren) hekelen het plan omdat biomassa uit buitenlandse houtkap een zeer milieu-onvriendelijke vorm van warmte is. Zij roepen de Provincie Noord-Holland op geen vergunning te verlenen voor dit plan. Het importeren en opstoken van biomassa heeft een hoge c02 uitstoot tot gevolg en draagt bovendien bij aan meer ontbossing en verlies van biodiversiteit in het buitenland.
Door de bouw van deze biomassawarmte-centrale denkt energiebedrijf Nuon grote delen van het jaar geen aardgas meer nodig te hebben voor de stadsverwarming die ze leveren aan Amsterdam en Almere. In een eerdere publicatie in het Parool laat NUON weten dat er onvoldoende Nederlands snoeiafval is om de centrale te voorzien van brandstof uit lokale bronnen. De centrale wordt dus afhankelijk van houtpellets (geperste houtkorrels) uit het buitenland. Naar verwachting zullen deze houtpellets afkomstig zijn uit Canada, Amerika en de Baltische staten.
Amerikaanse milieuorganisaties maken zich al langere tijd zorgen over het behouden van hun kwetsbare ecosystemen, (zoals wetlands en laaglandbossen) als de import uit Europa blijft groeien. Bovendien stoten houtpellets bij verbranding evenveel c02 uit als kolen. En voordat deze c02 is opgenomen door nieuw gegroeide bomen zijn we decennia verder. Wereldwijd is er een zeer schaarse voorraad biomassa beschikbaar om te verstoken voor warmte en elektriciteit. Dus zelfs als het gaat om duurzaam beheerde bossen (met FSC keurmerk) is deze vorm van brandstof een doodlopende weg.
Investeer in schone alternatieven en een duurzame economie Nuon geeft in een persbericht aan opzoek te zijn naar een aannemer voor de bouw van de centrale. Opmerkelijk, omdat de gemeentelijke warmte-plannen nog niet eens zijn geschreven. Ook in het voorlopige klimaatakkoord staan nog geen heldere afspraken over geïmporteerde biomassa uit het buitenland.
Met de haastige bouw van deze centrale (als tussenoplossing) lijkt NUON te suggereren dat andere – meer duurzame – aardgas-alternatieven en energiebesparing de komende tijd niet toereikend zullen zijn. Nuon positioneert zichzelf op de voorgrond van de Noord-Hollandse warmte-discussie en walst hiermee over andere initiatieven en zienswijzen heen. En dat zonder eerst de gemeentelijke warmte-plannen af te wachten of rekening te houden met uitkomsten van onderhandelingen aan de tafels voor het klimaatakkoord. Uiteraard staan wij achter de doelstelling om zo snel mogelijk over te stappen op alternatieven voor Gronings aardgas, het is echter veel milieuvriendelijker om in te zetten op technieken zoals warmtepompen, WKO, geothermie, groene waterstof en het toepassen van betere woningisolatie. Energiebesparing eerst Het is nooit onderzocht of deze warmtecentrale niet achterwege kan blijven als er een structurele oplossing komt voor de vele slecht geïsoleerde woningen die straks zullen worden aangesloten op het warmtenet van Nuon. Het is absurd en moreel verwerpelijk om buitenlandse bossen te verstoken voor stadswarmte zolang er voor de beoogde woningen nog steeds geen serieuze plannen liggen voor isolatie en energiebesparing. Het aanpakken van ongezonde, tochtige woningen en energiearmoede heeft meer urgentie dan het commerciële belang van (warmtemonopolist) Nuon om zoveel mogelijk warmte te verkopen.
Vorige maand heeft Nuon de omgevingsvergunning aangevraagd bij het omgevingsloket Noordzeekanaalgebied van de Provincie Noord-Holland. Wij roepen de Provincie op om geen vergunning te verlenen voor de bouw van een biomassa-centrale die afhankelijk is van houtkap uit het buitenland. Deze biomassa-industrie heeft een verwoestend effect op het milieu, het klimaat en de wereldwijde bossen op de langere termijn. Het importeren en verbranden van houtpellets past volgens de ondertekenaars van deze oproep niet thuis in het rijtje duurzame en sociale alternatieven voor Gronings aardgas. Nederland is een land van innovatie dat veel betere oplossingen kan bedenken voor de warmtevoorziening dan het verbranden van bossen.
Ondertekend door,
em. prof. dr. Martijn B. Katan – Vrije Universiteit prof. dr. Louise E.M. Vet – Director Netherlands Institute of Ecology em. prof. dr. Rudy Rabbinge – Wageningen Universiteit en Research Maarten Visschers – Gelderse Natuur en Milieufederatie
Rita Frost – Dogwood Alliance (Verenigde Staten) Mary S. Booth – Partnership for Policy Integrity (Verenigde Staten) Linde Zuidema – Forest and European Union Resource Network Andreas Peterson – Forests of the World (Denemarken) Katja Garson – Fern (Europa) Melissa Brice – 350.org (Verenigde Staten) Debbie Hammel – Natural Resources Defense Council
Bas Eickhout – Member of the European Parliament for GroenLinks and Greens/EFA. Partij voor de Dieren Amsterdam – Johnas van Lammeren, Anke Bakker, Jennifer Bloemberg-Issa
Mischa Meerburg – Amsterdam Fossielvrij Evert Hassink – Milieudefensie (Nederland) Peer de Rijk, directeur – World Information Service on Energy, WISE Evert Kuiken – Duurzaam Dorp Diemen Gijs Manintveld – Vereniging Betaalbare Warmte voor de Sniep (Diemen)
— Steunt u deze oproep? Neem dan contact op met mischa[at]amsterdamfossielvrij.nl om op de lijst met ondertekenaars de komen.
U leest veel over hoeveel subsidiegeld er verbrand word…. dit terwijl er ten opzichte van Gas-stook geen milieuwinst is, maar milieuverlies!
De subsidie wordt gebruikt om op papier een klimaat doel te halen… >> CO2 uitgestoten door een biomassa installatie is namelijk CO2 neutraal volgens de EU.
ja… over 50 jaar, als die bomen zijn hersteld zijn we waar we nu zijn… tot die tijd is er een grote klimaatschade….. EXTRA CO2 uitstoot!!
Het lezen van de opinies…. Het lezen van de onderzoeken… is 1 ding….
Download onderstaand spreadsheet en kijk wat er in Nederland gebeurt met uw geld…
