Uit Trouw: 28 augustus 2020, door Matthé van Hout
Stop onmiddelijk met houtstook. De voorstanders zien over het hoofd dat het dertig tot vijftig jaar duurt voordat bos hergroeid is, schrijft Matthé van Hout, gepensioneerd medewerker bosbouw bij Landbouw, Natuur en Visserij.
Alweer is de discussie over energie-opwekking door het verbranden van hout opgelaaid. De reden is dat de Ser de regering begin deze zomer geadviseerd heeft te stoppen met het subsidiëren van houtstook. Alle bedrijven die belang hebben bij de instandhouding van houtstook komen nu in het geweer. Veel halve en hele waarheden worden geponeerd. Dat houtstook aanzienlijk meer CO2 aan de atmosfeer toevoegt dan gas, wordt verzwegen.
Als gas wordt vervangen door hout komt er per opgewekte warmte-eenheid bijna twee keer zoveel CO2 in de atmosfeer. Hierover zijn de voor- en tegenstanders van houtstook het eens. Maar de voorstanders betogen dat deze uitstoot binnen de kortste keren is gecompenseerd, doordat CO2 weer is vastgelegd door hergroei van bos. De termijn waarop dit gebeurt, noemen die voorstanders niet. Dat is voor populieren minimaal dertig jaar en voor eiken rond de tachtig jaar.
Zo zit er door houtstook minimaal dertig jaar lang meer CO2 in de atmosfeer dan bij gas. Men noemt dit de CO2-schuld. Pas na dertig jaar wordt die afbetaald. Dat is te laat. De komende tien tot vijftien jaar worden cruciaal voor het terugdringen van het CO2-gehalte. Als dit juist zou toenemen, dreigen grote gevolgen.
Permafrost zal sneller smelten
Zo zal de temperatuur sneller stijgen, met als gevolg dat de permafrost in Siberië en Noord-Canada sneller smelt. Daardoor komt ook extra CO2 vrij, door oxydatie van plantenresten die al duizenden jaren in de vrieskist zaten. Het ijs van de noordelijke IJszee smelt sneller. Hierdoor neemt de terugkaatsing van de zonnestralen af, absorbeert het zeewater de zonne-energie en neemt de opwarming van het zeewater en het smeltproces hand over hand toe.
Daarnaast speelt mee dat de oceanen CO2 kunnen opnemen en voor honderden jaren kunnen vastleggen. Door de stijgende concentraties CO2 in de atmosfeer treedt er lichte verzuring op van de bovenste waterlagen en neemt het opnamevermogen af. Deze motor hapert nu al en zal bij toenemende CO2 in de atmosfeer mogelijk zelfs stilvallen.
Voorstanders van houtstook vinden dat meer CO2 van fossiele brandstof in de atmosfeer funest is. Dit is echter tijdelijk, totdat voldoende echte klimaatneutrale energie wordt opgewekt. Het vermogen van de oceanen en oerbossen om CO2 op te nemen is nog redelijk intact. Deze regulerende systemen maken geen onderscheid in de bron van de CO2. Wel moeten beide systemen intact blijven. Met houtstook komen ze onder druk te staan door tweemaal zo veel CO2-uitstoot dan gas.
Bosaanplant lost de CO2-schuld niet op
Voorstanders van houtstook bepleiten ook grootschalige bosaanplant om de vastlegging van CO2 te bevorderen. Een prima oplossing op een langere termijn dan twintig jaar. Maar het lost de CO2-schuld niet op. Voordat de CO2 van de afstervende oorspronkelijke vegetatie is vervangen door de vastgelegde CO2 van het bos, is zeker twintig jaar verstreken. Als dit nieuwe bos wordt gekapt en gebruikt voor brandstof, raken wij zeker een halve eeuw achterop.
Voorstanders van houtstook nemen de oerbossen in productie. Dit gebeurt al op grote schaal in de onmetelijke berkenbossen in de Baltische staten en het oerbos in Polen. Maar ook hier wordt de schuld gedurende de eerste dertig jaar verzwegen. Op het moment dat men oerbos in exploitatie neemt, maakt men 100 procent van de eeuwenlang vastgelegde CO2 vluchtig. Kunnen wij de Brazilianen recht in de ogen kijken met onze kritiek op hun exploitatie van de regenwouden?
De CO2-schuld door het kappen van bos en de terugloop van het regulerend vermogen van de oceanen zullen door houtstook worden versterkt. Een rampzalig toekomstbeeld tekent zich af.
Als de overheid het Ser-advies in de wind slaat, subsidieert zij deze ramp.