Door EDWIN TIMMER – Telegraaf 03 nov. 2020
AMSTERDAM – Ruim zeventig bezorgde bewonersorganisaties, wetenschappers en binnen- en buitenlandse ngo’s roepen minister Wiebes (Klimaat) en staatssecretaris Van Veldhoven (Milieu) op expliciet de stopzetting af te kondigen van subsidies voor het verbranden van houtige biomassa voor energie. Het kabinet draalt te lang met een besluit, waarschuwen zij in een brandbrief.
Ⓒ JOS SCHUURMAN
„Minister Wiebes blijft om de hete brij heen draaien, maar het is tijd voor een daadkrachtig signaal”, zegt Maarten Visschers van Leefmilieu, één van de drie initiatiefnemers van de protestactie. Johan Vollenbroek (MOB) en Fenna Swart (Comité Schone Lucht) zijn de andere twee. De brandbrief belandt in Den Haag vlak voor het debat over de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
„Het parlement staat op het punt opnieuw groen licht te geven voor een smak geld aan subsidies voor het verbranden van omgekapte bossen alsof het om ’duurzame energie’ gaat”, stelt Visschers. „Maar het is de verwoesting van biodiversiteit en ecosystemen en de aantasting van onze luchtkwaliteit, die wordt aangejaagd met deze SDE-subsidies. Dat is onacceptabel.”
Zelfbedrog
Al het voorwerk is gedaan. Wetenschappers benadrukken dat het opstoken van bossen als klimaatbeleid feitelijk zelfbedrog is: houtverbranding veroorzaakt twee keer zoveel CO2-uitstoot als gas en zelfs meer dan kolen. De Sociaal Economische Raad adviseerde daarom een koerswijziging: bouw biomassa-subsidies af en stel bedrijven, die reeds subsidies kregen toegezegd, schadeloos.
Toch schuift Wiebes de hete aardappel voor zich uit. Nu wil hij weer wachten op een onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving naar hoe een afbouw eruit moet zien. Visschers: „Maar het PBL heeft al getoond dat zij zelf voorstander is van biomassa. Ze erkent zelfs de misstanden niet in de kaalkap in de Baltische bossen. Dit duurt te lang.”
Vierendertig bewonersgroepen steunen de brandbrief omdat zij vrezen dat lokale plannen door zullen gaan zolang de Haagse weifel voortduurt. In Amersfoort Schothorst wil de gemeente een hele wijk van het gas halen en aansluiten op biomassa voor stadsverwarming. Uit een enquête blijkt echter dat tachtig procent van de bewoners het niet zien zitten.
Alternatieven
„We gaan hier toch geen tientallen miljoenen euro’s belastinggeld uitgeven om bossen te verbranden?”, zegt voorzitter Christian van Barneveld van de stichting Groen in Amersfoort. „Straks is dat geld op, de bomen weg en we zijn geen stap verder richting een klimaatoplossing. Bovendien leggen biomassacentrales een ongezonde fijnstofdeken over ons land. Laat het kabinet dit geld steken in isolatie en echte duurzame alternatieven.”
Ook jongeren willen dat Wiebes kleur bekent. De Nederlandse tak van Friday’s for Future, geïnspireerd op klimaatspijbelaar Greta Thunberg, schaart zich achter de oproep in de brandbrief. „In theorie is biomassa misschien hernieuwbaar, maar het duurt wel honderd jaar voor het bos is teruggegroeid. Nederland moet hiermee kappen”, zegt Sytze Fortuin.
Voor bijstook in kolencentrales is 3,5 miljard euro bestemd. Voor honderden kleinere initiatieven ligt 5,2 miljard klaar. Eind dit jaar staat een nieuwe verdeelronde op stapel. De briefschrijvers willen dat die subsidieverstrekking wordt stopgezet en energiebedrijven worden gecompenseerd.
Reactie Wiebes
Minister Wiebes (Klimaat) laat in reactie op de kritiek weten dat het kabinet eind dit jaar een knoop doorhakt. „Het kabinet wil houtige biomassa voor lage temperatuurwarmte zo snel als dat haalbaar en betaalbaar mogelijk is uitfaseren”, reageert de VVD-bewindsman. „Voor de productie van elektriciteit worden al geen subsidies meer afgegeven. En voor de productie van warmte uit houtige biomassa gaat dat ook gebeuren. Eind dit jaar bepaalt het kabinet wanneer dat gaat gebeuren op basis van het advies van het PBL.”
Volgens Rudy Rabbinge, emeritis hoogleraar agronomie en oud-senator voor de PvdA, heeft de houding van Wiebes niets te maken met een zorgvuldige overheid. „Ik weet zeker dat de minister dit expres rekt. Hij tilt het ’t liefst over de verkiezingen heen, zodat hij niks hoeft te besluiten. Maar het stoppen met deze subsidies raakt de leefomgeving van heel veel Nederlanders veel directer dan het sluiten van een enkele verre kolencentrale.”