U leest veel over hoeveel subsidiegeld er verbrand word…. dit terwijl er ten opzichte van Gas-stook geen milieuwinst is, maar milieuverlies!
De subsidie wordt gebruikt om op papier een klimaat doel te halen… >> CO2 uitgestoten door een biomassa installatie is namelijk CO2 neutraal volgens de EU.
ja… over 50 jaar, als die bomen zijn hersteld zijn we waar we nu zijn… tot die tijd is er een grote klimaatschade….. EXTRA CO2 uitstoot!!
Het lezen van de opinies…. Het lezen van de onderzoeken… is 1 ding….
Download onderstaand spreadsheet en kijk wat er in Nederland gebeurt met uw geld…
In de beginjaren 80, toen ik nog jong en overmoedig was, heb ik mij op de plaatselijke politiek gestort. Ik nam een abonnement op de raadstukken, die netjes per post en soms per bode thuis in dikke enveloppen werden afgeleverd.
Na bestudering van de stukken, op naar het gemeentehuis. Bij de balie ontving ik nog de laatste nagekomen stukken en de bode wenste me een prettige avond. Vanaf de niet al te volle publieke tribune had ik een prima uitzicht op de politieke arena. B&W (voltallig) tegenover de raadsleden, waarvan nagenoeg de meeste strak in ‘t pak en daarachter de plaatselijke pers.
Het overgrote deel van de avond heb ik me prima ‘vermaakt’ en ik besloot dan ook dat dit voor herhaling vatbaar was. Aldus geschiede en ik bezocht vanaf dat moment, goed voorbereid, de raadsvergaderingen. Het viel me echter op dat lang niet alle raadsleden hun huiswerk goed hadden gedaan en in discussies met de toenmalige wethouders voor hen geen partij waren. Ik stak in mijn gesprekken met anderen op de tribune de verontwaardiging daarover niet onder stoelen of banken. Onder hen bevond zich ook de toenmalige penningmeester van het “nog jonge” CDA.
Na een aantal weken vroeg hij mij (ik was toen nog partijloos) of ik niet in het CDA geïnteresseerd was en eventueel een bestuursfunctie zou ambiëren. Ik heb daar een weekje over nagedacht en toegestemd. Bij gebrek aan tegenkandidaten werd ik al snel in het bestuur verkozen en werd bestuursgedelegeerde in de fractie. Om een lang verhaal kort te maken ook daar trof ik raadsleden aan die, leunend op hun jarenlange ervaring, meenden de stukken pas tijdens de vergadering te kunnen/moeten openen. De voorzitter zag het verschil tussen hen en mij en gaf mij regelmatig (waar dat feitelijk niet de bedoeling was) de kans mijn mening te uiten. Dat werd mij niet altijd door iedereen in dank afgenomen en na de verkiezingen (waar ik me ook intens met de kandidatenlijsten en vernieuwingen had bemoeid) wilde de fractie onder een nieuwe voorzitter me een halfjaar lang liever niet zien om zo een hechte op elkaar ingespeelde fractie te kunnen vormen. Dat luidde het einde van mijn politieke carrière in en sindsdien is het ook met het CDA nooit meer goed gekomen.
Vanwaar deze inleidende terugblik zult u vragen? Welnu, zeer onlangs besloot ik weer eens de Gemeenteraad te gaan volgen. Dat deed ik dus al heel lang niet meer, waar ik wel heel veel 2eKamerdebatten en hun commissievergaderingen volgde. De eerste keer ben ik al halverwege afgehaakt, men kon mijn aandacht echt niet vasthouden. Tot deze week. Het was niet alleen maar vanwege de aangekondigde live-ondertiteling die ik wel eens wilde meemaken, maar ook vanwege de door ededorp.nl opgeworpen discussie over de biomassacentrales, hun overlast en het gebrek aan (voldoende) aandacht daarvoor in de Raad.
Ik zat er helemaal klaar voor en werd aangenaam verrast door het interpellatiedebat. Maar helaas hield daar de aangename verrassing voor mij dan ook wel op. Ik dacht teruggeworpen te zijn in de tijd. Te vaak bleek (ook nu weer) dat te veel raadsleden zich onvoldoende hadden ingelezen en simpelweg de feiten niet op een rijtje hadden. Dat gold niet alleen bij het onderwerp biomassacentrales, maar bij nagenoeg alle agendapunten gedurende de avond. Ik vermeld hier nu geen namen en rugnummers omdat ik hen niet persoonlijk wil aanspreken op basis van 1 volledig gevolgde raadsvergadering. Maar vanaf nu zal ik een ieder kritisch volgen en ja, hen dan wel met naam en toenaam benoemen. Overigens ook hen die het wél goed doen.
Wie ik wel bij naam wil noemen is de wethouder Hoefsloot. Ik weet niet of de beste man gewoon zijn dag niet had, maar ik heb zelden een politicus zo zien schutteren en gebrek aan (diepte)kennis hebben van de behandelde dossiers. Dit gold zowel voor de biomassacentrales als de abri’s als de eikenprocessierupsen. Ik kreeg er spontaan jeuk van en hoop dan ook dat dit een incident was. U zult het mij niet euvel duiden dat ik vanaf nu ook deze wethouder graag een herkansing geef en hem in zijn functioneren nauwlettend zal volgen de komende tijd. Een taak die behoort bij de Gemeenteraad, maar daar en door hen om partijpolitieke redenen schijnbaar niet, maar zeker in onvoldoende mate wordt uitgevoerd.
Was er nou niets leuks die avond? Jazeker wel, de automatische ondertiteling was bij tijd en wijle hilarisch te noemen. Een raadslid (raadt u maar wie) werd zelfs ‘jurk’ genoemd. Dit zelflerende systeem zal straks beduidend minder tot een glimlach leiden. Hopelijk doet het niveau van onze raadsvergaderingen dat dan wel.
Ooit werkte ik bij een keuringsinstantie. We keurden grote installaties en waren monopolist in Nederland. Dat was lekker; niet alleen in bedrijfseconomische zin maar ook in termen van onafhankelijkheid. Een klant wiens installatie we afkeurden bleef een klant want er was maar één organisatie die mocht keuren: wij. Dat ging goed tot één of andere ambtenaar in Den Haag verzon dat er geprivatiseerd moest worden om concurrentie te forceren. Weg monopolie maar ook weg onafhankelijkheid. Klanten met door ons afgekeurde installaties bleken bij een concurrent zomaar goedkeuring te krijgen. Weg klant. We moesten leren leven met een oud adagium: die betaalt, die bepaalt.
Bij grote klanten word je dan ineens een stuk flexibeler. Wat meegaander. Ineens ga je ‘meedenken’ met je klant. Keurmeesters worden ineens een stuk creatiever. Dat zegt iets over feiten, bijvoorbeeld de feiten die gepresenteerd worden over de uitstoot van de biomassacentrales in Ede. De belangen zijn groot want er ligt een subsidiepot van 125 miljoen euro klaar voor de exploitant. Welke keuringsinstantie durft het aan om een klant die zijn rekening betaalt en die 125 miljoen subsidie euro kan binnenharken een genadeloos keuringsrapport te geven dat zegt dat hij eigenlijk zijn tent moet sluiten?
125 Miljoen euro maakt creatief. Zo zijn er maximale emissienormen voor biomassacentrales. Een centrale die een vermogen van 5,1 Megawatt heeft mag maximaal 5 milligram/m3 bagger uitstoten maar een centrale van 4,9 Megawatt mag 20 milligram/m3 uitbraken, dus 4x zoveel! Wat doen “onze” biomassacentrales? In de centrales aan de Dwarsweg en de Geerweg staan twee ketels van samen onder de 10 Megawatt vermogen.. Die laten ze per stuk testen. Zo kun je dus als centrale met twee ketels 2 x 20 milligram/m3 uitspugen zonder dat je de norm overschrijdt terwijl je als totale biomassacentrale eigenlijk maar 5 milligram/m3 mag uitstoten. Geld maakt creatief.
Nou heeft de wetgever hier een regel tegen gemaakt: artikel 6 lid b van artikel 3.7, paragraaf 3.2.1, afdeling 3.2, hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit, u weet wel, waarin staat dat je de vermogens van alle ketels bij elkaar moet optellen, en dan pas gaat kijken wat de maximale norm is. Het besluit om centrales in Ede met twee ketels te beschouwen als één fijnstoffabriek werd nooit genomen terwijl de oudste centrale uit 2016 stamt. Het maakt alle metingen tot nu toe een soort mosterd zonder maaltijd. Er wordt wel wat gemeten maar hoe de meetlat er uit ziet weet nog niemand. Maar maakt het een omwonende een ruk uit of dat fijnstof nou uit één, twee of tien schoorstenen komt?
Fijnstof? Ja, fijnstof. Er wordt in de rapporten alleen gepraat over stof dat volgens de gemeente iets anders is dan fijnstof. Ik kan iedereen garanderen dat stof dat door verschillende filterinstallaties is geweest maar toch uit de schoorstenen van de Geerweg komt niet hetzelfde stof is dat onder je bed ligt en je makkelijk even opzuigt met je kruimeldief. Dat is geen stof dat als een klontje naast de schoorsteen van de centrale neerploft. Nee, dat is stof dat zo klein is dat je het niet of nauwelijks meer kunt zien: fijnstof dus, dat hard de lucht in wordt geblazen en heel lang blijft rondzweven. Of door diverse luchtwegen van omwonenden wordt afgevangen. Maar er schijnt geen norm te zijn voor de uitstoot van fijnstof dus zand erover zei de wethouder. Alsof je van fijnstof niet afschuwelijk ziek kunt worden en alsof je door het niet te meten wilt zeggen dat het er niet is.
Kan dat allemaal niet anders? Ja hoor, de centrales kunnen ook gewoon draaien op aardgas. Nauwelijks roetdeeltjes of fijnstof. Maar ja, als het Warmtebedrijf andere brandstof gebruikt dan biomassa dan krijgen ze geen subsidie. Er is ze dus alles aan gelegen om zo lang mogelijk biomassa te gebruiken. Hoe pervers wil je het hebben?
Nu het om volksgezondheid gaat had de raad kunnen besluiten buiten coalitieafspraken, bestuursakkoorden en fractiediscipline iets concreets te gaan doen. Bijvoorbeeld een onafhankelijke constante meting, volledig openbaar en aangelegd door een bedrijf zonder commerciële belangen in Nederland.
Dat had een bedrijf uit Duitsland kunnen zijn maar na donderdagavond is dit ook niet meer mogelijk: Het begrip ‘biomassa uit de regio’ blijkt te zijn opgerekt tot en met Duitsland.
Nederland is koploper in ontbossen. Ons land slaagt erin om vier keer zo snel te ontbossen als het Amazone gebied. Veel mensen zien dit met lede ogen aan. De meesten treuren en zijn boos, een klein deel stort zich op acties tegen de gemeente, provincie, de staat, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of andere boosdoeners. Als je mee wilt doen dan heb je allerlei mogelijkheden van bomenkapmelding tot het kopen van biomassavrije energie, en mocht je er nog een weten dan horen we deze graag van je.
Biomassa in het kort
Voordat we ons storten op de actie mogelijkheden tegen de kap, eerst even het biomassa sprookje.
Het verbranden van hout is volgens afspraak tussen de regeringen CO2-neutraal. Dat is zoiets als ervoor kiezen voortaan de zaterdag een werkdag te noemen en maandag wordt dan weekend. Niet alleen daarom is het bijzonder interessant om bomen te kappen, maar ook vanwege de forse subsidie die hierop zit (voor de komende jaren 11 miljard euro)
Je zou verwachten dat om de CO2 uitstoot te verminderen juist geen hout verbrand zou worden, immers bij de verbranding komt weer CO2 vrij. Landen hebben echter wereldwijd afgesproken dat CO2 die bij houtverbranding (van biomassa) vrijkomt niet meetelt als CO2. Verbranding van hout is zogenaamd CO2 neutraal. Deze onbegrijpelijke redenering wordt nog zotter als je je realiseert dat bomen erg langzaam groeien, terwijl centrales heel snel veel hout verbranden. Ondanks de kap-inspanningen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten heeft Nederland niet voldoende, daarom worden hiervoor bomen gekapt in de VS en ingevoerd in ons land.
De European Academies Science Advisory Council (EASAC) stelt dat het opwekken van energie met biomassa meer CO2-uitstoot oplevert dan kolen en gas. “Biomassa is een heel slechte energiebron”, zegt hoogleraar Louise Vet, die in de milieugroep van EASAC zit. Vet legt in het radioprogramma Vroege Vogels van 3 november uit wat er mis is aan biomassa. Ze vertelt dat je door veel biomassa te verbranden erg veel CO2 produceert. En dat we het nog erger maken, want dit hout moeten we verslepen over de hele wereld. We oogsten de bomen, we drogen ze (wat eveneens weer veel energie kost), we maken er pallets van, verschepen het, dan worden de blokjes vermalen en in de grote centrales verbrand.
Nadat dus in een klap zeer veel CO2 uit de schoorsteen is gekomen van de centrales, duurt het voor de nieuwe aanplant 30 tot 50 jaar om dezelfde hoeveelheid CO2 weer op te nemen. (Red. terwijl de politiek suggereert dat de nieuwe bomen deze CO2 direct opnemen.)
1.Maak melding van bomenkap
Laten we beginnen met de mogelijkheid, waarbij je vastlegt wat je aan kap ontdekt.
Op het landelijke meldpunt bomenkap kan je dan terecht om een bericht met foto of video achter te laten voor publicatie op de website van een bomenkapplaats die je hebt ontdekt. Om een idee te geven van de kaalslag sommen we de namen op waar alleen in de maand januari 2020 de kettingzaag overuren maakte.
Januari heeft dertig meldingen van kapplaatsen. Het komt erop neer dat iedere dag in die maand kapdag is. Kijk zelf maar.
biomassacentrale (foto 123rf)
2.Teken de petitie
Zoals met zoveel activiteiten waarbij de burger niet genoeg gehoord wordt, is de petitie een populair middel.
Teken de petitie: “Stop grootschalige bomenkap; een ander en duurzamer natuurbeleid!” Vandaag zijn al bijna 28.000 handtekeningen onder deze petitie gezet.
3.Bezwaarschrift tegen de bomenkap
Ook het bezwaarschrift doet het natuurlijk goed. Lees even goed waarop je moet letten!
De bomenstichting Achterhoek heeft een pagina gewijd aan een instructie voor het bezwaar maken tegen een voorgenomen bomenkap met allerlei doorverwijsadressen. Dit kan je terugvinden op deze pagina.
4.Word lid van een actiegroep en/of steun hen financieel
Het kan helemaal geen kwaad je aan te sluiten bij een groepje gelijkgestemden. Bijvoorbeeld…
Bomenstichting Achterhoek
Stichting Bossche Milieugroep
Stop bomenkap Noordhollands Duinreservaat
Stichting De Woudreus
GROEN!natuurlijk
Bomenclub Nederland
Stichting tot Behoud van het Schoorlse-en Noord-Kennemerduinengebied
Stichting Levensbomenbosch
Bomenridders Leeuwarden
Bomenstichting Den Haag
Natuur- en milieuvereniging Het Groene Hart Brabant
Stichting Ekos (v/h Ecologische Beweging)
Bomenridders Rotterdam
Dorpsraden van Helenaveen, Griendtsveen en Liessel
Stichting Groen in Amersfoort
Werkgroep Licht op Groen Oude IJsselstreek
Partij voor de Bomen op Texel
Behoud Bomen Arnhem
Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg
Bomenridders Groningen
Stichting NatuurvanvroegerNU
Landelijk Meldpunt Bomenkap
Stichting Natuurlijk Achterhoek
Stichting Vrienden van het Beusebos
Stichting Boom en Bosch / ‘s Hertogenbosch
Stichting Behoud Natuurlijk Helenaveen
Stichting Natuur en Milieu Haaksbergen
Werkgroep Kappen Nou Oude IJsselstreek
Stichting SparrenRijk
Stichting Boombehoud Vlaardingen
5.Maak bezwaar tegen biomassa centrales
Een groot deel van de houtkap komt als biomassa terecht in de centrales. Vandaar dat het geen gekke gedachte is als de burger zijn bezwaren tegen de ontbossing richt als bezwaar tegen een biomassa centrale bij hem of haar in de buurt. FAB, dat is de landelijke federatie tegen biomassacentrales, houdt nauwkeurig bij waar deze centrales staan of op welke plek deze gepland zijn. Op deze kaart kan je kijken waar een van de 160 bestaande/geplande biomassa centrales staan of dreigen te verrijzen.
Het is misschien handig om daarvoor de aanwijzingen te volgen.
De FAB bestaat uit verschillende organisaties uit Nederland. Zij zijn zowel voor de bescherming van bestaande bomen en bossen als voor de uitbreiding hiervan binnen en buiten Europa. De federatie werkt samen met meerdere internationale organisaties om het kappen en verbranden van bomen voor het opwekken van energie tegen te gaan door middel van acties en campagnes, informatievoorziening en distributie- en lobbyactiviteiten.
Indien je onder punt 4. hiervoor nog geen interessante organisatie gevonden hebt om je bij aan te sluiten, dan vind je hier een nog uitgebreidere lijst.
6.Stap over op biomassavrije energieleverancier
De federatie tegen biomassacentrales is een ‘overstapcampagne Biomassavrije Energieleverancier’ gestart. Als niemand biomassastroom afneemt, dan droogt de behoefte aan biomassa op. Ze hebben onderzoek gedaan en een aantal energieleveranciers gevonden die groene stroom zonder biomassa verkopen. Dat zijn deze vier bedrijven: * Easy Energy *Energie van Ons *Pure Energie *Vrijopnaam
Hoogleraar kraakt klimaatbeleid: ‘Stoppen met gas zorgt juist voor méér CO2′
INTERVIEWHet besluit om alle huizen van het gas af te halen is een grote fout van het kabinet, stelt hoogleraar energiesystemen David Smeulders. ,,De komende tien jaar zal het alleen maar leiden tot méér CO2-uitstoot. Aardgas is juist deel van de klimaatoplossing.’’
Over tien jaar moet één op de vijf huizen in Nederland van het gas af zijn. Dat klinkt nog ver weg, maar gemeenten zijn er nu al mee aan de slag. Uiterlijk volgend jaar moeten zij per wijk een plan klaar hebben waarin staat wanneer de aardgaskraan dicht gaat en welke verwarmingsbron voor onze cv-ketels in de plaats komt. ,,Het begint nu door te dringen wat voor enorme operatie dat is’’, zegt David Smeulders, hoogleraar energiesystemen aan de TU Eindhoven.
Het hele gebeuren is volgens hem zinloos. ,,Het levert niks op, behalve sympathie voor Groningen en een hogere energierekening voor huishoudens. Uit mijn doorrekeningen blijkt dat de CO2-uitstoot tot 2030 juist toeneemt als huizen van het aardgas af gaan. Want wat komt ervoor in de plaats? Voorlopig vooral warmtepompen, die draaien op elektriciteit. Omdat er nog volstrekt onvoldoende zonne- en windenergie is, zal die stroom komende jaren vooral uit de energiecentrales komen. Die draaien op kolen, gas of biomassa waarvan je moet vaststellen dat een deel daarvan absoluut niet duurzaam is. Dus wat win je er dan per saldo mee?’’
Geen slechte brandstof
In onze buurlanden wordt met verbijstering naar de Nederlandse van-het-gas-af-operatie gekeken, zegt Smeulders. ,,Gas is helemaal geen slechte brandstof, cv-ketels zijn bovendien uiterst efficiënt. Duitsland en België, waar veel huizen worden verwarmd met olie of hout, zijn daarom juist bezig huizen aan te sluiten op aardgasleidingen. Daar zie je nu borden langs de weg staan die trots aankondigen: aardgas komt eraan!’’
De aardbevingen in Groningen hebben Nederland in een kramp doen schieten, denkt de energiehoogleraar. ,,Op de een of andere manier is gas vies geworden. Het is echt ideologisch, dat we er nu vanaf willen.”
Smeulders wijst naar de onderhandelingen over het klimaatakkoord. ,,Ik heb een paar keer aan tafel gezeten. Er werd niet gediscussieerd over de vraag of gas nog een optie was. Er werd gezegd: zo gaan we het doen. Dan haak je als wetenschapper natuurlijk af. Complete woonwijken worden nu opgezadeld met een gigantisch dure operatie, terwijl de klimaatwinst die we boeken zeer beperkt is.”
Vast blijven houden aan gas klinkt als vasthouden aan het verleden. We moeten toch snel aan de slag om de opwarming van de aarde te stoppen?
,,Natuurlijk. Maar als je dat doet met oplossingen die alleen op papier duurzaam zijn, dan blijft de zeespiegel gewoon doorstijgen. We zouden maatregelen moeten nemen die zowel op papier als in de werkelijkheid klimaatwinst opleveren.”
Een van de pijlers onder het klimaatakkoord is biomassa. Is dat ook zo’n papieren tijger?
,,Daar ben ik van overtuigd. We kappen bos in het buitenland, vervoeren dat per schip naar de haven in Rotterdam en verbranden het hier. Terwijl we die bossen keihard nodig hebben om CO2 op te nemen. Bomen zijn onze vrienden, geen brandhout. We hebben juist meer bomen nodig!”
Er zijn meer soorten biomassa dan alleen buitenlandse bomen.
,,Natuurlijk. Maïs, bio-olie, bermgras, je hebt groen gas van mest. Dat is allemaal heel nuttig op kleine schaal. Ik heb het over de kolencentrales die we volgooien met houtpellets uit Noord-Amerika en de Baltische staten. Dat is op wereldniveau heel slecht voor het milieu. En als Nederland doen we er gewoon aan mee.”
Maar we zullen toch toe moeten naar een toekomst zonder fossiele brandstoffen?
,,Dat moet ook. Maar laten we dan werken aan slimme oplossingen in plaats van het maken van dit soort rare bokkensprongen.’’
,,Als je nou eens de helft van de 11 miljard subsidie voor biomassa zou uittrekken voor het isoleren van alle huizen in Nederland. Van isoleren krijg je nooit spijt. Die oplossing is veel goedkoper en aantoonbaar duurzaam; na isolatie hoeven we veel minder gas te stoken. Daarna kun je denken aan warmtepompen. Bij voorkeur pompen die warmte uit oppervlaktewater halen, bijvoorbeeld uit grachten. Die maken geen lawaai en zijn veel efficiënter dan pompen die warmte halen uit de buitenlucht. Laat de gaskraan zitten in de meterkast: dan kunnen we die in de toekomst eventueel opendraaien als we genoeg groene waterstof hebben.’’
Waterstof kan worden gemaakt van zonne- en windenergie. Als restproduct komt bij verbranding geen CO2 vrij, maar zuiver water. Omdat je waterstof kunt opslaan voor momenten waarop de zon niet schijnt en het niet waait, wordt het wel gezien als de ontbrekende schakel voor de overgang naar duurzame energie.
Aan de TU Eindhoven wordt onder leiding van Smeulders onderzoek gedaan naar een optie die volgens hem nóg meer kansen biedt: het omzetten van groene stroom in groen aardgas. In dat chemische proces is waterstof slechts een tussenstap.
,,Het grote voordeel: dit synthetische gas heeft dezelfde samenstelling als natuurlijk aardgas. Dus kunnen we het opslaan en transporteren in ons bestaande gasnet. Met waterstof is dat lastiger: dat is een piepklein molecuul dat overal doorheen glipt.’’
Wat is de potentie hiervan?
,,Ik denk dat dit dé oplossing is voor onze elektriciteitsvoorziening. Hiermee kunnen we een aardgasbatterij creëren, een stroombuffer. Als we een overschot hebben aan zon of wind, zetten we dat om in gas. Dat slaan we op en zetten we weer om in stroom in windstille periodes. Als gasnatie hoeven we hier bijna geen investeringen voor te doen; al onze elektriciteitscentrales zijn al aangesloten op het elektriciteits- én het gasnet. We hoeven naast de centrales alleen een zwembad aan brandstofcellen te bouwen en een vat CO2 dat mee-ademt. De Gasunie sponsort ons onderzoek, eind dit jaar moet een eerste proefopstelling draaien.’’
Aan welke spannende nieuwe klimaatoplossingen werken uw onderzoekers nog meer?
,,We ontwikkelen een warmtebatterij voor huishoudens. Samen met TNO onderzoeken we materialen zoals een simpel zout waarin je heel efficiënt warmte kunt opslaan. Vergelijk het met een heatpack, dat door sporters wordt gebruikt om lichaamsdelen op te warmen. In zo’n batterij slaan huishoudens in de toekomst overtollige warmte van bijvoorbeeld hun zonnecollectoren in op. Ze neemt veel minder plaats in dan een boiler: in een warmtebatterij formaat wasmachine kan een gezin genoeg warmte opslaan om een maand mee te douchen en verwarmen.’’
Maakt u zich zorgen over klimaatverandering?
,,Nee, ik raak erdoor gemotiveerd. Ik ben ervan overtuigd dat we het probleem aankunnen. Maar dan moeten we ons nu wel richten op de oplossingen die de meeste CO2-winst opleveren. In Nederland staan moderne kolencentrales, die pas tien jaar oud zijn. Daar kunnen we de CO2-uitstoot zo van afvangen, die techniek is beschikbaar. Ik ben daar een groot voorstander van. Hier is het helaas taboe, maar in Noorwegen gebeurt dat gewoon. Of je kunt de kolencentrales laten overschakelen op gas. Is ook zo gepiept, en je hebt directe milieuwinst.’’
Waar moet al dat gas vandaan komen, als we stoppen met de winning in Groningen? Uit Rusland?
,,Ik zou beginnen met onze gasvelden in de Noordzee. Daar kunnen we nog dertig, veertig jaar mee vooruit. En we zouden de EEG weer moeten invoeren: een Europese Energie Gemeenschap. De overgang naar duurzame energie is bij uitstek iets dat we Europees moeten regelen. De miljardensubsidies die Nederland nu uitgeeft aan biomassa kunnen veel beter worden gebruikt om oude kolencentrales in Polen te sluiten. Die zijn véél vervuilender dan de onze.’’
U bent lokaal actief voor GroenLinks, maar die partij ziet bijvoorbeeld niks in CO2-afvang en opslag. Heeft u nooit behoefte om het in de politiek hogerop te zoeken? Als wetenschapper staat u wat betreft het klimaatbeleid toch aan de zijlijn.
,,Ik doe mijn best om hier en daar wat bij te sturen, maar politiek en wetenschap zijn toch echt twee verschillende takken van sport.’’
Nederland moet geen biomassacentrales meer bouwen, omdat onvoldoende brandstof beschikbaar is. Dat concludeert Milieudefensie uit het rapport ‘Reststromen uit Bossen’ dat is opgesteld door onderzoeksbureau Biomass Research.
Het aanbod van geschikt resthout groeit niet mee met de vraag. In de zeven onderzochte Noord-Europese landen is in 2020 ongeveer 60 miljoen ton beschikbaar. In 2030 wordt dat hooguit iets meer: 62 miljoen ton. Nederlandse energiecentrales verbranden houtige biomassa. In aanmerking komt hout dat nergens anders voor gebruikt kan worden, zoals takken uit bossen en plantsoenen, sloophout en afvalhout uit de houtverwerkende industrie. Bij groeiende vraag naar biomassa bestaat het risico dat de centrales waardevol hout verbranden – dat werkt ontbossing in de hand. Milieudefensie vreest dat bomen ervoor worden gekapt.
Hout importeren om in Nederlandse energiecentrales te verbranden is een slecht idee, stelt Milieudefensie. Nu al importeert Nederland een kwart van het hout dat biomassacentrales verstoken uit andere landen. De onderzochte landen – Duitsland, Zweden, Finland en de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen – hebben de komende jaren hun hout nodig om de eigen energiebehoefte te verduurzamen.
Jorien de Lege, campagneleider Energie bij Milieudefensie: “Bomen zijn te waardevol om zomaar op te stoken. Houtmisbruik ligt op de loer als we de wildgroei aan biomassacentrales niet stoppen.”
Forse groei biomassaverbranding
Biomassaverbranding maakt een stormachtige groei door. Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat het gebruik van biomassa in 2030 met 30 procent is gegroeid. De overheid stelt de komende acht jaar 3,5 miljard euro subsidie beschikbaar voor energiebedrijven die biomassa (bij)stoken. De regering beschouwt energie uit biomassa als duurzaam, omdat biomassa een hernieuwbare bron is.
Jorien de Lege: “Aan de massale verbranding van hout zit een naar luchtje. Biomassa is alleen acceptabel als geen twijfel is over de duurzame herkomst en er geen andere opties zijn.” Tijdens Operatie Klimaat gaan Milieudefensie vrijwilligers tijdens huis-aan-huis bezoeken vragen welke klimaatoplossingen Nederlanders zien en wat zij vinden van biomassacentrales.
Eerst…. ALLE lof aan De Gelderlander en in speciaal: Erika van Gils. Zij heeft zich gelukkig vastgebeten in deze zaak en kan met haar kennis van zaken dit op een geweldige manier onder de aandacht brengen!
EDE – Twee van de drie biomassacentrales in Ede stoten, volgens milieudeskundigen, fors meer fijnstof uit dan wettelijk is toegestaan. Dit blijkt uit de laatste metingen uit november 2019 bij de centrale aan de Geerweg en uit 2017 bij de Dwarsweg.
Chemisch technoloog Bert Kool heeft de emissierapporten, die in het bezit zijn van De Gelderlander, bekeken. Kool concludeert dat de centrale aan de Geerweg zeker drie keer zoveel fijnstof uitstoot dan toegestaan. Die aan de Dwarsweg stoot bijna twee keer de toegestane norm uit. Van de derde centrale aan de Knuttelweg zijn geen gegevens bekend.
Normen ‘op aanzienlijke schaal overschreden’
Milieudeskundige Johan Vollenbroek noemt de biomassacentrales een gevaar voor de volksgezondheid. ,,De wettelijke emissienormen voor fijnstof, maar ook voor stikstofdioxide worden in Ede op aanzienlijke schaal overschreden”, zegt Vollenbroek.
Fijnstof, dat elke Nederlander dagelijks inademt, dringt diep door in de longen. Het kan ontstekingen en ziektes als astma, bronchitis en COPD veroorzaken. Door fijnstof en stikstofdioxide overlijden jaarlijks 12.000 Nederlanders vroegtijdig, zegt de Gezondheidsraad.
Drie jaar niet handhaven
Het Warmtebedrijf, de eigenaar van de centrales, heeft herhaaldelijk beweerd dat de centrales aan de strengste normen voldoen. Vollenbroek noemt het ‘ongelooflijk dat de gemeente Ede en Omgevingsdienst al drie jaar niet handhaven op de wettelijke voorgeschreven norm en de verontrustende meetrapporten niet eerder openbaar hebben gemaakt’.
In Ede staan biomassacentrales aan de Dwarsweg, de Geerweg en de Knuttelweg. Vorige week schreef deze krant dat er tientallen klachten binnen zijn komen bij de gemeente van Edenaren die overlast ondervinden. Zij klagen over ‘rook in de slaapkamer’, stinkende uitstoot en rookwolken die het zicht belemmeren.
,,Omdat het in Ede om relatief kleine installaties gaat, is een milieuvergunning niet wettelijk vereist en dus ook niet afgegeven”, zegt Vollenbroek. ,,Ik vind de meetresultaten schokkend.”
Waarom geen continumeting?
Volgens de milieudeskundige is de wettelijke norm vele malen lager dan de gemeten fijnstof uit de twee biomassacentrales. Zij beschikken wel over een zogeheten electrostatisch-filter, maar dat is volgens Vollenbroek niet toereikend. Hij adviseert een doekfilter om de zware overbelasting van fijnstof voor de omgeving te beperken. Vollenbroek vraagt zich voorts af waarom er niet met een continumeting in de schoorsteen fijnstof is gemeten, wat in zijn optiek wel noodzakelijk is om de stofuitstoot goed te monitoren.
,,Het lijkt er op dat de gemeente en de Omgevingsdienst ervoor kiezen de mythe van schone houtstook in Ede in stand te houden. Dat heeft blijkbaar een hogere prioriteit dan een gezonde veilige en duurzame leefomgeving.”
Het Warmtebedrijf kan zich niet vinden in de conclusies van de deskundige en verwijst door naar de Omgevingsdienst, de controlerende instantie. De gemeente Ede zegt later met een reactie te komen.
Op ededorp.nl hebben we al vaker twijfels gehad over de biomassacentrales. We waren niet de enige want op twitter verschenen steeds meer kritische tweets over het opstoken van onze bossen. Heet hangijzer bleek het onderzoek dat het Warmtebedrijf zelf heeft laten doen naar de troep die uit de schoorstenen van de centrales komt.
Onze vaste medewerker Alexander Vos de Wael vroeg daarop de rapporten van dit onderzoek bij het college maar kreeg tot op heden niets. Deze week belden we met de vriendelijke medewerkers van Omgevingsdienst de Vallei en ontvingen we de rapportages in onze digitale postbusgleuf. Snel en transparant en zo hoort het: complimenten voor ODDV.
De hoeveelheid rapportage was groot en het gebruik van scheikundige vaktaal maakte een eenvoudige doorgronding van de stof niet makkelijk. Via twitter vroegen we om hulp en die kwam snel. Een gespecialiseerde scheikundige trok zich het lot van zuurstofminnend Ede aan en analyseerde de rapportages.
Er komt natuurlijk van alles uit die schoorstenen van de biomassacentrales maar er is gefocust op drie categorieën: fijnstof, stikstofoxiden en zwaveldioxiden. Vandaag werd de uitstoot van de biomassacentrale aan de Geerweg onderzocht en het goede nieuws is dat de emissie van SO2 (zwaveldioxiden) en NOx (stikstofoxiden) onder de wettelijke norm blijft. Dan betekent niet dat je het kunt vergelijken met frisse Alpenlucht maar het blijft in ieder geval binnen het wettelijk kader.
De specialist die de berekeningen voor ededorp.nl maakte had ook slecht nieuws:
“Uit deze metingen blijkt dat deze centrale 3x zoveel Fijnstof uitstoot dan is toegestaan.”
We zijn natuurlijk uiterst voorzichtig met conclusies en ook met deze. Een indicatie die we ook kregen was de hoeveelheid fijnstof die jaarlijks wordt uitgebraakt door deze centrale. Een eerste voorzichtige schatting duidt op zo’n 800 kilo. Dat fijnstof dwarrelt gezellig door de lucht en komt dan uiteindelijk op de grond terecht. Maar misschien wel nadat het werd ingeademd door de studenten en jongeren die naar school gaan op de KennisCampus, die sinds vandaag EnergieCampus schijnt te heten maar dat lijkt me een beetje een parodie.
Terwijl al die bloedjes van kinderen overdag fijnstof happen hebben sommige studenten het nog wat ellendiger: de studentenflats staan op 50 meter afstand van deze centrale.
Voor de cijferfetisjisten staat hieronder de spreadsheet met een samenvatting van de metingen. Nogmaals een voorbehoud. Morgen komen de resultaten van de Dwarsweg. De rapporten van de centrale aan de Knuttelweg hebben we nog niet ontvangen.
Wat we wel hebben opgevangen zijn geruchten. Geruchten dat er in Ede een vierde biomassacentrale wordt gebouwd…
Je kunt er natuurlijk op wachten dat fans van het Warmtebedrijf met hun eigen berekeningen komen om het ongelijk aan te tonen. Dat wordt een lange discussie die zal verzanden in details en de uitkomst zal niet gelezen worden.
Maar ondertussen blijven de centrales hun onzalige inhoud uitstorten over Ede, of het nou hoger of lager is dan de norm. Met steun van de overheid. Want voor de bestaande centrales kan het Warmtebedrijf maar liefst 110 miljoen euro subsidie ontvangen.
De vervuiler ontvangt.
Die subsidie wordt betaald van (energie)belastingcenten en die komen niet uit de lucht vallen. Kijk eens op je energierekening: degenen die vervuild worden betalen dus.
Toch werken we allemaal mee aan het succes van de biomassacentrale. We brengen allemaal onze dooie coniferen en beukenhaagjes naar de gemeentewerf. Je mag dan dankbaar zijn dat je daar niet voor hoeft te betalen. ACV zal misschien geld ontvangen van het Warmtebedrijf voor al dat ‘snoeiafval’ maar gezien de warme gevoelens van de wethouder voor biomassa kun je ook verwachten dat ACV dit gratis en voor niets naar de centrales brengt.
Dat zou dus al anders moeten: breng je brandstof voor de centrales dan zou je daar betaald voor moeten worden. Zeker als diezelfde centrales je kerstboom in de vorm van fijnstof weer naar je terug blaast.
Nou zijn we van www.ededorp.nl niet vies van een beetje subsidie alleen is het ons nog niet gelukt om ook maar één cent binnen te harken. Gek genoeg krijgen we maar weinig handreikingen van de gemeente Ede. Wat dat betreft is het Warmtebedrijf Ede wel een voorbeeld.
Want drie centrales zijn nog niet genoeg. Er is inmiddels een subsidie toegekend voor een vierde biomassacentrale. Met 15 miljoen valt dat voor Warmtebedrijfbegrippen een beetje tegen maar het is nog altijd 15 miljoen meer dan ededorp.nl ontving.
In totaal 125 miljoen subsidie die beschikbaar komt van (Edese) belastingbetalers om vervolgens kilo’s fijnstof over Ede te braken. Daar wordt niemand vrolijk van. Gelukkig is de Edese politiek wakker geworden, een gedeelte ervan althans. Er zijn raadsvragen gesteld en het zou goed zijn als deze tijdens een debat worden beantwoord en niet op een vrijdagmiddag in een mailtje worden verzonden naar de politieke partijen.
De laatste vraag is natuurlijk: waar komt die vierde centrale in Ede staan. Het antwoord staat op de site van RVO (klik hier) of kijk even op het kaartje boven dit artikel. De bewoners van Ede-Centrum zijn de gelukkigen! Lekker dicht bij de markt waardoor de bloemkolen op de markt ongeveer dezelfde behandeling krijgen als bij Albert Heijn: een dikke laag stoom met in dit geval een vleugje fijnstof.
Laten we in Ede eens iets innovatiefs doen: de biomassacentrales sluiten. Het zijn de sigaretten van de 21ste eeuw: marketinggeklets dat het allemaal supergezond en duurzaam is maar over vijftig jaar komen we er achter dat het bagger- en baggerslecht is.
Kom maar op met dat debat!
Naschrift: raadslid Bram van der Beek stuurde ons de mededeling dat de locatie van de nieuwe centrale nog niet bekend zou zijn en er daarom is gekozen voor een aanduiding ergens in het centrum. We houden het in de gaten.
