Nederland moet geen biomassacentrales meer bouwen, omdat onvoldoende brandstof beschikbaar is. Dat concludeert Milieudefensie uit het rapport ‘Reststromen uit Bossen’ dat is opgesteld door onderzoeksbureau Biomass Research.
Het aanbod van geschikt resthout groeit niet mee met de vraag. In de zeven onderzochte Noord-Europese landen is in 2020 ongeveer 60 miljoen ton beschikbaar. In 2030 wordt dat hooguit iets meer: 62 miljoen ton. Nederlandse energiecentrales verbranden houtige biomassa. In aanmerking komt hout dat nergens anders voor gebruikt kan worden, zoals takken uit bossen en plantsoenen, sloophout en afvalhout uit de houtverwerkende industrie. Bij groeiende vraag naar biomassa bestaat het risico dat de centrales waardevol hout verbranden – dat werkt ontbossing in de hand. Milieudefensie vreest dat bomen ervoor worden gekapt.
Hout importeren om in Nederlandse energiecentrales te verbranden is een slecht idee, stelt Milieudefensie. Nu al importeert Nederland een kwart van het hout dat biomassacentrales verstoken uit andere landen. De onderzochte landen – Duitsland, Zweden, Finland en de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen – hebben de komende jaren hun hout nodig om de eigen energiebehoefte te verduurzamen.
Jorien de Lege, campagneleider Energie bij Milieudefensie: “Bomen zijn te waardevol om zomaar op te stoken. Houtmisbruik ligt op de loer als we de wildgroei aan biomassacentrales niet stoppen.”
Forse groei biomassaverbranding
Biomassaverbranding maakt een stormachtige groei door. Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat het gebruik van biomassa in 2030 met 30 procent is gegroeid. De overheid stelt de komende acht jaar 3,5 miljard euro subsidie beschikbaar voor energiebedrijven die biomassa (bij)stoken. De regering beschouwt energie uit biomassa als duurzaam, omdat biomassa een hernieuwbare bron is.
Jorien de Lege: “Aan de massale verbranding van hout zit een naar luchtje. Biomassa is alleen acceptabel als geen twijfel is over de duurzame herkomst en er geen andere opties zijn.” Tijdens Operatie Klimaat gaan Milieudefensie vrijwilligers tijdens huis-aan-huis bezoeken vragen welke klimaatoplossingen Nederlanders zien en wat zij vinden van biomassacentrales.
Eerst…. ALLE lof aan De Gelderlander en in speciaal: Erika van Gils. Zij heeft zich gelukkig vastgebeten in deze zaak en kan met haar kennis van zaken dit op een geweldige manier onder de aandacht brengen!
EDE – Twee van de drie biomassacentrales in Ede stoten, volgens milieudeskundigen, fors meer fijnstof uit dan wettelijk is toegestaan. Dit blijkt uit de laatste metingen uit november 2019 bij de centrale aan de Geerweg en uit 2017 bij de Dwarsweg.
Chemisch technoloog Bert Kool heeft de emissierapporten, die in het bezit zijn van De Gelderlander, bekeken. Kool concludeert dat de centrale aan de Geerweg zeker drie keer zoveel fijnstof uitstoot dan toegestaan. Die aan de Dwarsweg stoot bijna twee keer de toegestane norm uit. Van de derde centrale aan de Knuttelweg zijn geen gegevens bekend.
Normen ‘op aanzienlijke schaal overschreden’
Milieudeskundige Johan Vollenbroek noemt de biomassacentrales een gevaar voor de volksgezondheid. ,,De wettelijke emissienormen voor fijnstof, maar ook voor stikstofdioxide worden in Ede op aanzienlijke schaal overschreden”, zegt Vollenbroek.
Fijnstof, dat elke Nederlander dagelijks inademt, dringt diep door in de longen. Het kan ontstekingen en ziektes als astma, bronchitis en COPD veroorzaken. Door fijnstof en stikstofdioxide overlijden jaarlijks 12.000 Nederlanders vroegtijdig, zegt de Gezondheidsraad.
Drie jaar niet handhaven
Het Warmtebedrijf, de eigenaar van de centrales, heeft herhaaldelijk beweerd dat de centrales aan de strengste normen voldoen. Vollenbroek noemt het ‘ongelooflijk dat de gemeente Ede en Omgevingsdienst al drie jaar niet handhaven op de wettelijke voorgeschreven norm en de verontrustende meetrapporten niet eerder openbaar hebben gemaakt’.
In Ede staan biomassacentrales aan de Dwarsweg, de Geerweg en de Knuttelweg. Vorige week schreef deze krant dat er tientallen klachten binnen zijn komen bij de gemeente van Edenaren die overlast ondervinden. Zij klagen over ‘rook in de slaapkamer’, stinkende uitstoot en rookwolken die het zicht belemmeren.
,,Omdat het in Ede om relatief kleine installaties gaat, is een milieuvergunning niet wettelijk vereist en dus ook niet afgegeven”, zegt Vollenbroek. ,,Ik vind de meetresultaten schokkend.”
Waarom geen continumeting?
Volgens de milieudeskundige is de wettelijke norm vele malen lager dan de gemeten fijnstof uit de twee biomassacentrales. Zij beschikken wel over een zogeheten electrostatisch-filter, maar dat is volgens Vollenbroek niet toereikend. Hij adviseert een doekfilter om de zware overbelasting van fijnstof voor de omgeving te beperken. Vollenbroek vraagt zich voorts af waarom er niet met een continumeting in de schoorsteen fijnstof is gemeten, wat in zijn optiek wel noodzakelijk is om de stofuitstoot goed te monitoren.
,,Het lijkt er op dat de gemeente en de Omgevingsdienst ervoor kiezen de mythe van schone houtstook in Ede in stand te houden. Dat heeft blijkbaar een hogere prioriteit dan een gezonde veilige en duurzame leefomgeving.”
Het Warmtebedrijf kan zich niet vinden in de conclusies van de deskundige en verwijst door naar de Omgevingsdienst, de controlerende instantie. De gemeente Ede zegt later met een reactie te komen.
Op ededorp.nl hebben we al vaker twijfels gehad over de biomassacentrales. We waren niet de enige want op twitter verschenen steeds meer kritische tweets over het opstoken van onze bossen. Heet hangijzer bleek het onderzoek dat het Warmtebedrijf zelf heeft laten doen naar de troep die uit de schoorstenen van de centrales komt.
Onze vaste medewerker Alexander Vos de Wael vroeg daarop de rapporten van dit onderzoek bij het college maar kreeg tot op heden niets. Deze week belden we met de vriendelijke medewerkers van Omgevingsdienst de Vallei en ontvingen we de rapportages in onze digitale postbusgleuf. Snel en transparant en zo hoort het: complimenten voor ODDV.
De hoeveelheid rapportage was groot en het gebruik van scheikundige vaktaal maakte een eenvoudige doorgronding van de stof niet makkelijk. Via twitter vroegen we om hulp en die kwam snel. Een gespecialiseerde scheikundige trok zich het lot van zuurstofminnend Ede aan en analyseerde de rapportages.
Er komt natuurlijk van alles uit die schoorstenen van de biomassacentrales maar er is gefocust op drie categorieën: fijnstof, stikstofoxiden en zwaveldioxiden. Vandaag werd de uitstoot van de biomassacentrale aan de Geerweg onderzocht en het goede nieuws is dat de emissie van SO2 (zwaveldioxiden) en NOx (stikstofoxiden) onder de wettelijke norm blijft. Dan betekent niet dat je het kunt vergelijken met frisse Alpenlucht maar het blijft in ieder geval binnen het wettelijk kader.
De specialist die de berekeningen voor ededorp.nl maakte had ook slecht nieuws:
“Uit deze metingen blijkt dat deze centrale 3x zoveel Fijnstof uitstoot dan is toegestaan.”
We zijn natuurlijk uiterst voorzichtig met conclusies en ook met deze. Een indicatie die we ook kregen was de hoeveelheid fijnstof die jaarlijks wordt uitgebraakt door deze centrale. Een eerste voorzichtige schatting duidt op zo’n 800 kilo. Dat fijnstof dwarrelt gezellig door de lucht en komt dan uiteindelijk op de grond terecht. Maar misschien wel nadat het werd ingeademd door de studenten en jongeren die naar school gaan op de KennisCampus, die sinds vandaag EnergieCampus schijnt te heten maar dat lijkt me een beetje een parodie.
Terwijl al die bloedjes van kinderen overdag fijnstof happen hebben sommige studenten het nog wat ellendiger: de studentenflats staan op 50 meter afstand van deze centrale.
Voor de cijferfetisjisten staat hieronder de spreadsheet met een samenvatting van de metingen. Nogmaals een voorbehoud. Morgen komen de resultaten van de Dwarsweg. De rapporten van de centrale aan de Knuttelweg hebben we nog niet ontvangen.
Wat we wel hebben opgevangen zijn geruchten. Geruchten dat er in Ede een vierde biomassacentrale wordt gebouwd…
Je kunt er natuurlijk op wachten dat fans van het Warmtebedrijf met hun eigen berekeningen komen om het ongelijk aan te tonen. Dat wordt een lange discussie die zal verzanden in details en de uitkomst zal niet gelezen worden.
Maar ondertussen blijven de centrales hun onzalige inhoud uitstorten over Ede, of het nou hoger of lager is dan de norm. Met steun van de overheid. Want voor de bestaande centrales kan het Warmtebedrijf maar liefst 110 miljoen euro subsidie ontvangen.
De vervuiler ontvangt.
Die subsidie wordt betaald van (energie)belastingcenten en die komen niet uit de lucht vallen. Kijk eens op je energierekening: degenen die vervuild worden betalen dus.
Toch werken we allemaal mee aan het succes van de biomassacentrale. We brengen allemaal onze dooie coniferen en beukenhaagjes naar de gemeentewerf. Je mag dan dankbaar zijn dat je daar niet voor hoeft te betalen. ACV zal misschien geld ontvangen van het Warmtebedrijf voor al dat ‘snoeiafval’ maar gezien de warme gevoelens van de wethouder voor biomassa kun je ook verwachten dat ACV dit gratis en voor niets naar de centrales brengt.
Dat zou dus al anders moeten: breng je brandstof voor de centrales dan zou je daar betaald voor moeten worden. Zeker als diezelfde centrales je kerstboom in de vorm van fijnstof weer naar je terug blaast.
Nou zijn we van www.ededorp.nl niet vies van een beetje subsidie alleen is het ons nog niet gelukt om ook maar één cent binnen te harken. Gek genoeg krijgen we maar weinig handreikingen van de gemeente Ede. Wat dat betreft is het Warmtebedrijf Ede wel een voorbeeld.
Want drie centrales zijn nog niet genoeg. Er is inmiddels een subsidie toegekend voor een vierde biomassacentrale. Met 15 miljoen valt dat voor Warmtebedrijfbegrippen een beetje tegen maar het is nog altijd 15 miljoen meer dan ededorp.nl ontving.
In totaal 125 miljoen subsidie die beschikbaar komt van (Edese) belastingbetalers om vervolgens kilo’s fijnstof over Ede te braken. Daar wordt niemand vrolijk van. Gelukkig is de Edese politiek wakker geworden, een gedeelte ervan althans. Er zijn raadsvragen gesteld en het zou goed zijn als deze tijdens een debat worden beantwoord en niet op een vrijdagmiddag in een mailtje worden verzonden naar de politieke partijen.
De laatste vraag is natuurlijk: waar komt die vierde centrale in Ede staan. Het antwoord staat op de site van RVO (klik hier) of kijk even op het kaartje boven dit artikel. De bewoners van Ede-Centrum zijn de gelukkigen! Lekker dicht bij de markt waardoor de bloemkolen op de markt ongeveer dezelfde behandeling krijgen als bij Albert Heijn: een dikke laag stoom met in dit geval een vleugje fijnstof.
Laten we in Ede eens iets innovatiefs doen: de biomassacentrales sluiten. Het zijn de sigaretten van de 21ste eeuw: marketinggeklets dat het allemaal supergezond en duurzaam is maar over vijftig jaar komen we er achter dat het bagger- en baggerslecht is.
Kom maar op met dat debat!
Naschrift: raadslid Bram van der Beek stuurde ons de mededeling dat de locatie van de nieuwe centrale nog niet bekend zou zijn en er daarom is gekozen voor een aanduiding ergens in het centrum. We houden het in de gaten.
Bi-o-mas-sa-cen-tra-les. In Ede, waar we heel graag voorop lopen, hebben we er liefst drie van. Daar wordt dus allerlei afvalhout gestookt om o.a. woningen mee te verwarmen. Nu liggen die dingen de laatste tijd wel heel erg onder vuur. Want hoe duurzaam zijn die? Ik ben helemaal voor zonnevelden en windmolens. Kortom, alles wat fossiele brandstof kan vervangen, veilig is en een lage milieubelasting heeft. Maar met die centrales zegt mijn gevoel dat daar eigenlijk geen hout van kan klopt.
De uitzending van Zembla hierover staat mij nog aardig op het netvlies. Wat heel erg is blijven hangen is dat soms de definitie van ‘afvalhout’ bij het ‘onderhoud’ van bossen heel ruim is. Dan is het soms een kwestie van dik hout zaagt men planken oftewel men kijkt niet al te nauwkeurig wat nu precies als afval wordt afgevoerd. Op eigen houtje wordt dan een wat grotere boom ook een gewillige prooi voor de nietsontziende versnipperaar.
Elders op de wereld worden complete bossen gerooid om als houtpellets per schip naar Nederlandse biomassacentrales verscheept te worden. Hoe gek wil je het dus hebben? Eerst compleet kappen en dan veel dieselolie verstoken om het hier te verbranden en dat allemaal onder de noemer van duurzaamheid? Dat snijdt dus helemaal geen hout. Mijn gevoel zegt dat het slechts duurzaam is voor de beurs van slimme ondernemers die door fikse subsidies daardoor niet op een houtje hoeven te bijten.
Mijn gevoel zegt ook dat je bossen moet laten voor wat ze zijn. Rotting en verval zijn een wezenlijk onderdeel van nieuw leven in de kringloop. Ik zie steeds meer uitdunning en kaalslag omdat er blijkbaar wat te verdienen valt. Als we uit het goede hout gesneden zouden zijn dan halen we hooguit een boom of afgewaaide tak weg die over een wandel- of fietspad is gevallen. Maar verder moeten we dan ook als een houten Klaas blijven zitten en de natuur haar gang laten gaan.
Een kleine biomassacentrale op het ACV-terrein zou nog te begrijpen zijn. Waar dan de struiken en takken, per aanhanger aangevoerd vanuit onze gesnoeide tuinen, direct aan het alles verterend vuur ten prooi wordt aangeboden. Maar dat er drie van die biomassacentrales langdurig kunnen worden gevoed door slechts afvalhout uit de regio daar snap ik dus weer geen hout van. Een vierde staat in de planning. Mijn gevoel zegt wederom dat dit eigenlijk gewoonweg onmogelijk is.
En dan heb ik het nog niet eens over de uitstoot van die Edese centrales die ook nog eens sterk overschrijdend blijkt te zijn. De lokale politiek lijkt intussen iets wakker te worden. De lokale CU kondigde onlangs aan een onderzoek naar de Edese biomassacentrales te hebben gestart. Mijn sterke gevoel zegt dan ook dat we binnenkort gaan erkennen dat we al veel te lang op dat zogenaamde duurzaam stoken van ‘afvalhout’ hebben vertrouwd.
In de grote kolencentrales, in nieuwe biomassacentrales, in flatgebouwen: Nederland gaat massaal energie opwekken uit biomassa. Maar voor het klimaat en het milieu kunnen we volgens gerenommeerde wetenschappers en de stikstofadviescommissie nog beter gas verbranden dan hout.
Het leek zo’n beetje het ei van Columbus op weg naar een klimaatneutraal Nederland: biomassa. Met alleen wind- en zonne-energie kunnen de doelen uit het Klimaatakkoord (de helft minder broeikasuitstoot in 2030) nooit worden gehaald. En daarbij: ook als het dagenlang windstil en bewolkt is, moet de stroomvoorziening op gang blijven. Daarom komt biomassa, het verbranden van hout in onze huidige kolencentrales om energie op te wekken, maar wat goed van pas. Het idee daarachter: met biomassa breng je een natuurlijke kringloop op gang. De CO2 die vrijkomt bij het verbranden van hout, wordt opgenomen door bomen die groeien op de plaats van de exemplaren die voor dat doel zijn gekapt.
Maar, zo stellen invloedrijke Europese wetenschappers nu in harde bewoordingen: de gedachte dat dit een CO2-neutraal proces is, is een waanidee. De vraag naar biomassa zal de komende jaren zo stevig toenemen, dat daarvoor veel te veel bomen worden gekapt. Nieuwe bomen groeien nooit snel genoeg aan om de CO2 die vrijkomt op te nemen. Dat kan enkele jaren tot wel decennia duren. En dus ontploft de komende jaren als het ware een enorme broeikasbom. Dáár is de opwarmende aarde natuurlijk totaal niet mee geholpen.
Open haard
Bij verbranding komen zelfs meer broeikasgassen vrij dan bij steenkool, concludeert de Europese wetenschapskoepel EASAC. Dat komt doordat hout geen efficiënte brandstof is. Iedereen met een open haard of houtkachel weet hoeveel hout nodig is om je huis op een koude winteravond warm te stoken. Het rendement van aardgas is veel hoger. Om dezelfde hoeveelheid energie op te wekken, komen daarbij dus veel minder broeikasgassen in de lucht.
De CO2-uitstoot van het transport en het bewerken van het hout tot pellets komen daar nog eens bovenop. Want in Nederland is lang niet genoeg snoeihout beschikbaar om in de snelgroeiende vraag naar biomassa te voorzien. Energiebedrijven importeren op grote schaal houtkorrels voor biomassacentrales uit de Baltische Staten en Noord-Amerika – met schepen die stikstof, fijnstof en broeikasgassen uitstoten.
In die landen wordt bovendien zoveel hout voor energie gerooid dat zich een ecologische ramp voltrekt, stelt hoogleraar Louise Vet, die namens Nederland in de milieugroep van EASAC zit. ,,Daar ontstaan snelgroeiende, eenvormige bossen waar weinig biodiversiteit meer is.’’
Papieren winst
Het importeren van biomassa is voor Nederland enorm aantrekkelijk omdat we er op papier onze nationale CO2-uitstoot snel mee kunnen verminderen. Volgens Europese regels hoeven we voor verbranding geen CO2-uitstoot te rekenen, terwijl die er in de praktijk natuurlijk wel is. Vervangen we steenkool door houtpellets, dan daalt de uitstoot van de centrales in één klap tot nul – op papier, want in de praktijk stoten ze zelfs meer CO2 uit dan voorheen. In theorie moet het land waar de biomassa is geoogst de uitstoot wel rapporteren. Maar of dat ook overal keurig gebeurt? Vet acht het onwaarschijnlijk. ,,De VS is onder president Trump uit het Klimaatakkoord gestapt. Grondeigenaren in Noord-Amerika kunnen met hun bossen doen wat ze willen.’’
Per jaar gaat de centrale in Diemen 18.000 voetbalvelden aan bos verbranden. Per dag gaat het om 25 vrachtwagens hout
Fenna Swart, Federatie tegen Biomassacentrales
Ook de commissie van oud-minister Johan Remkes (VVD), die aanbevelingen moest doen om Nederland uit de deze zomer ontstane stikstofcrisis te helpen, heeft zijn bedenkingen bij het blinde geloof in biomassa. In zijn eindrapport adviseerde Remkes de miljardensubsidies die naar honderden kleine en grote biomassa-installaties en -centrales gaan te ‘heroverwegen’ – een keurig woord voor afschaffen.
Voor de grote energiebedrijven is die aanbeveling een harde klap. De Duitse energiereus RWE, die 2,6 miljard euro subsidie ontvangt om zijn kolencentrales in Geertruidenberg en Eemshaven volledig te verbouwen voor biomassa, is des duivels. Taco Douma, de baas van de RWE-centrales, noemt het een ‘bizar advies’. ,,De wetenschap onwaardig. Het is onvolledig en onjuist.”
Michel Groeneveld van Uniper, dat biomassa stookt in een centrale op de Maasvlakte, spreekt van een ‘raar en dom voorstel’. ,,Biomassa heeft geen enkele invloed op stikstof. Of je nu steenkool gebruikt of biomassa, het maakt niet uit, want het wordt door filters toch allemaal opgevangen in de centrale.”
Vieze lucht
Milieuclubs bestrijden die stelling. Ondanks de filters belanden bij grote biomassa-installaties jaarlijks miljoenen kilo’s stikstof (stikstofoxiden en ammoniak) en ander fijnstof in de lucht. De centrales moeten daarom worden stilgelegd, stelt Mobilisation for the Environment, dat naar de rechter is gestapt.
Ook bezorgde buurtbewoners grijpen de stikstofuitspraak van de Raad van State aan om de bouw van nieuwe biomassacentrales tegen te houden. Zo togen tegenstanders van een grote centrale (120 megawatt) die energiebedrijf Vattenfall wil bouwen bij Diemen, deze maand naar de rechter. Ze vrezen dat de centrale de lucht gaat vervuilen die zij elke dag inademen. ,,Per jaar gaat de centrale 18.000 voetbalvelden aan bos verbranden. Per dag gaat het om 25 vrachtwagens hout. Dat is ontzettend slecht voor de luchtkwaliteit én voor het klimaat. Daar verzetten wij ons tegen’’, verklaart Fenna Swart van de Federatie tegen Biomassacentrales.
Aan de uitstoot van biomassacentrales worden veel minder strenge eisen gesteld dan aan bestaande kolen- en gascentrales, bevestigt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Ook hebben ze minder hoge schoorstenen en worden ze geregeld dichter bij dorpen of steden gebouwd.
Komende jaren komen er bovendien honderden kleinere biomassa-installaties bij, blijkt uit subsidietoekenningen die deze krant opvroeg bij het ministerie van Economische Zaken. Vaak middenin woonwijken. Het gaat dan bijvoorbeeld om installaties in appartementencomplexen die van het gas af moeten. In zulke zogenoemde pelletkachels worden kleine brokjes samengeperst hout verbrand (dezelfde pellets die sinds kort in de grote kolencentrales worden bijgestookt – en waar ze uiteindelijk voor 100 procent op moeten gaan draaien).
Oerbos
Het Longfonds maakt zich zorgen over die trend. ,,We zien nu een enorme groei van biomassa, maar mensen moeten zich realiseren dat het stoken van hout de lucht vervuilt. Fijnstof, zoals stikstofoxiden, veroorzaakt chronische ziektes als bronchitis en astma. Niet voor niets roepen wij mensen op te kiezen voor schonere vormen van verwarming dan houtkachels.’’
Ook de stikstofadviescommissie van oud-minister Remkes is ongerust en pleit voor meer onderzoek. ,,Het gaat om zulke grote hoeveelheden, dat wij ons zorgen maken over de gevolgen voor de gezondheid van mensen. Het is onduidelijk wat de uitstooteisen zijn en of daar controle op is’’, zegt hoogleraar Vet, een van de leden van de commissie. De hoge CO2-uitstoot van biomassa is echter de voornaamste reden dat de commissie het kabinet adviseert om met subsidies voor biomassabijstook te stoppen.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nuanceert de harde conclusies van de wetenschappers en de commissie-Remkes. ,,Om subsidie te krijgen, moeten de elektriciteitsproducenten aantonen dat alle gebruikte biomassa voldoet aan strenge eisen. Daarvoor hebben ze certificaten nodig van leveranciers’’, zegt biomassadeskundige Bart Strengers van het PBL.
Zo wordt volgens hem voorkomen dat oerbossen worden gekapt om in onze energiecentrales te verdwijnen. ,,Het gaat om bosbouw; boseigenaren zijn er ook niet bij gebaat om alles in één keer te kappen.’’ In de praktijk belanden vooral takken en resthout als pellets in de centrales, zegt Strengers. ,,Boomstammen leveren veel meer op als zaaghout, voor planken.’’
Zorgen
Als we deze miljarden goed hadden besteed, hadden we er een hele waterstofeconomie van kunnen optuigen Louise Vet, hoogleraar
De zorgen van de wetenschappers moeten volgens het PBL wel serieus worden genomen. ,,Maar we mogen niet alle biomassa over één kam scheren. Volgens de meeste studies zullen we de komende jaren duurzame biomassa nodig hebben om de klimaatdoelen te halen.’’ Het klimaatpanel IPCC van de VN bevestigt dat. Zo zal biomassa nodig zijn als overgangsbrandstof voor transport dat niet zo makkelijk te elektrificeren valt. Denk aan scheepvaart, zware vrachtwagens en vliegtuigen. Ook kan de chemische industrie, die van aardolie als grondstof af moet, er materialen van maken.
Daarnaast moet beter gekeken worden waar we biomassa vandaan halen, stelt milieuclub Natuur & Milieu, dat zich grote zorgen maakt over de bijstook van hout in kolencentrales. ,,We mogen het klimaatprobleem niet oplossen door de natuur te vernachelen’’, zegt directeur Marjolein Demmers. ,,Maar snoeiafval uit Nederland en reststromen uit de voedingsindustrie bijvoorbeeld kunnen wel degelijk een duurzame energiebron zijn. Laten we ervoor waken om biomassa nu helemaal in de ban te doen. We staan voor een enorme opgave om de broeikasgasuitstoot te verminderen, één simpele oplossing is er niet. Voor sommige doelen kan biomassa wel degelijk een goed idee zijn.’’
Dat beaamt de Europese wetenschapskoepel ook. ,,Maar laagwaardige energie opwekken uit hout is het allerlaatste wat we ermee zouden moeten willen’’, stelt Vet, die daar al jaren voor waarschuwt en met lede ogen aanziet hoe nu miljardensubsidies naar de grote energiecentrales gaan. ,,Als we dit geld goed hadden besteed, hadden we er een hele waterstofeconomie van kunnen optuigen.’’
Eric Wiebes blijft biomassa als energiebron nog steeds verdedigen, ondanks ‘zorgen’
Er wordt weer flink gepolderd in politiek Den Haag.
Gisteravond vond in de Tweede Kamer een begrotingsdebat plaats. Het ging
daarbij over biomassa als energiebron, waar veel ‘zorgen’ over zijn. Ondanks
die zorgen is Eric Wiebes, minister van Economische Zaken en
Klimaat, van mening dat deze energiebron nog steeds te verdedigen valt.
Biomassacentrales zijn volgens het kabinet van levensbelang om
de gestelde klimaatdoelen te halen. Het gaat dus over klimaat en dan weet u:
hier wordt grof geld over de balk gesmeten. Zo stelt het kabinet 11,4 miljard
euro beschikbaar aan subsidies om dit te financieren. Kortom: een duur grapje.
Maar of die centrales nou allemaal zo duurzaam zijn valt te betwijfelen, zo vinden de kornuiten van D66.
“Die centrales stoten CO2, stikstof en fijnstof uit. Dus
met die duurzaamheid valt het wel mee, vindt D66. De partij vraagt Wiebes om
strenger te controleren bij het uitdelen van subsidies en strengere milieueisen
te stellen.”
En dat is nog niet alles. In
oktober was er een groep EASAC-wetenschappers die ons even kwamen
vertellen dat de subsidies weggegooid geld zouden zijn. Er werd zelfs gesproken over een ‘waanidee’.
“Biomassa is een heel slechte energiebron. Verbranding van
hout levert weinig energie op, waardoor er netto meer CO2 uit de schoorsteen
komt dan bij kolen en gas. Door een Europese afspraak hoeven we die uitstoot
alleen niet in onze klimaatboekhouding op te nemen’’, zegt hoogleraar Louise
Vet, die namens de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen in de
milieugroep van EASAC zit.”
Ondanks de zorgen van verschillende partijen en de vernietigende kritiek van wetenschappers, vindt Wiebes deze ‘energiebron’ dus nog steeds te verdedigen. “De zorgen zijn geen onzin. Maar het concept vind ik uiterst verdedigbaar”, zo liet de VVD-bewindsman eventjes weten. Fijn hé, zo’n minister.
11,4 miljard euro aan subsidie voor vervuilende biomassacentrales ‘weggegooid geld’
De miljardensubsidies die Nederland in biomassacentrales stopt zijn weggegooid geld, concludeert de Europese koepel van wetenschappers. Energie opwekken met hout zorgt zelfs voor meer CO2-uitstoot dan kolen en gas. ,,Het is een waanidee dat het verbranden van biomassa duurzaam is.’’
In Nederland staan binnen een paar jaar liefst 628 biomassa-installaties, blijkt uit een inventarisatie van deze krant. Daarvoor heeft de overheid 11,4 miljard euro subsidie toegekend.
Het kabinet beschouwt biomassa als een belangrijke duurzame energiebron die de komende jaren nodig is om de klimaatdoelen te halen en de gaskraan in Groningen dicht te kunnen draaien. Zo worden de grote kolencentrales in Geertruidenberg en Eemshaven momenteel omgebouwd tot biomassacentrales.
Die ombouw werkt averechts voor het klimaat en is een slechte besteding van publiek geld, stelt de European Academies Science Advisory Council (EASAC).
,,Biomassa is een heel slechte energiebron. Verbranding van hout levert weinig energie op, waardoor er netto meer CO2 uit de schoorsteen komt dan bij kolen en gas. Door een Europese afspraak hoeven we die uitstoot alleen niet in onze klimaatboekhouding op te nemen”, zegt hoogleraar Louise Vet van de Wageningen Universiteit, die namens de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in de milieugroep van EASAC zitting heeft.
De Europese afspraak luidt dat de CO2-uitstoot van biomassa meetelt in het land waar het materiaal is geoogst – in de praktijk veelal Noord-Europa. Omdat na die ‘oogst’ weer nieuwe bomen worden geplant die CO2 opnemen, wordt biomassa als duurzaam beschouwd. Onterecht, stellen de wetenschappers.
,,Het duurt jaren, soms zelfs eeuwen, voordat dezelfde hoeveelheid CO2 weer is opgenomen door nieuwe bomen’’, zegt Vet. ,,Het is een waanidee dat het in één klap verbranden van biomassa in deze enorme hoeveelheden duurzaam is.’’
Remkes adviseert tegen subsidies
De stikstofcommissie van oud-minister Johan Remkes adviseerde het kabinet vorige week ook al om te stoppen met subsidies voor het bijstoken van biomassa.
Energiebedrijf RWE, dat 2,6 miljard euro subsidie ontvangt om biomassa te stoken in zijn kolencentrales, vindt dat advies ‘bizar en onjuist’. Mochten de subsidies worden stopgezet, dan zullen energiebedrijven compensatie eisen, waarschuwt brancheorganisatie Energie Nederland. ,,De subsidie is onherroepelijk toegekend.’’
Op meerdere plekken in onze regio is al langer weerstand tegen biomassacentrales. Tegenstanders vrezen dat de uitstoot schadelijk is voor hun gezondheid en wijzen op het vervuilende karakter: om voldoende stookhout te hebben, moet er materiaal uit het buitenland worden gehaald.
De Arnhemse gemeenteraad nam vorige week een motie aan om de opening op 1 januari 2020 van de biomassacentrale op Industriepark Kleefse Waard van tafel te krijgen, vooralsnog tevergeefs. De provincie gaf de vergunningen jaren geleden al af, sinds deze week draait de centrale van Veolia op proef.
,,Het negatieve beeld over biomassa”, zegt de Gelderse
gedeputeerde Jan van der Meer, ,,komt door de bijstook van biomassa in
kolencentrales. Maar biomassa uit duurzaam beheer van bos, landschap en
stedelijk groen is een ander verhaal.’’
,,En daar hebben we het over bij de biomassacentrale in Arnhem. Door inzet van
de nieuwste technieken heeft Veolia hier een biomassacentrale gebouwd met een
rendement van meer dan 90 procent en met een reductie van 30 procent van de
uitstoot ten opzichte van de gasgestookte centrale die er nu staat.”
Duurzame biomassa uit de regio kan een beperkte bijdrage leveren aan de
energietransitie, denkt de GroenLinks-gedeputeerde. ,,Zeker als
transitiebrandstof richting duurzamere bronnen. Vergeet niet dat het
alternatief hier aardgas is, waar nog meer bezwaren aan zitten, want bij de
productie en transport van aardgas komt door lekkages veel methaan vrij en dat
is een broeikasgas dat tientallen keren erger is dan CO2.”
EDE – De maat is vol voor Edenaar Rini Ruitenschild. De bewoner van een huis aan de Asakkerweg ageert tegen de biomassacentrale aan de Knuttelweg. ,,Een paar dagen geleden stond mijn slaapkamer vol rook. Ik zeur niet snel, maar dit is zo’n inbreuk op mijn privacy dat ik nu hemel en aarde ga bewegen om het te stoppen. Ik wil gewoon met open raam kunnen slapen.” Erika van Gils 28-01-20, 09:00 Laatste update: 11:23
Ruitenschild heeft last van rook- en stankoverlast van de Edese centrale. ,,Dat is zeker een paar keer per maand zo. Ik zie er soms ook zwarte rook uitkomen.”
Hij maakte melding van de overlast bij de Omgevingsdienst de Vallei. Een woordvoerder van de dienst laat weten dat het afgelopen jaar 15 meldingen zijn binnengekomen over de centrale aan de Knuttelweg.
Ruitenschild stuurde het voltallig college van B en W en alle Kamerleden een brief waarin hij de overlast beschrijft en zijn ongenoegen uit over het fenomeen biomassa. ,,Ieder lid schrijf ik persoonlijk aan over deze onzin. We geven in dit land subsidies om bomen te verbranden. Dan vraag ik je….?”
Wijkbewoners onderschrijven de klachten
Zelf kappen we gezonde bomen en stoken die op. Dan ben je toch van het padje af.Alex van Engelenburg
De meeste wijkbewoners onderschrijven de klachten van Ruitenschild. ,,Als ze aan het proefdraaien zijn, ruik je de centrale sowieso”, zegt René Cammeraat. Erger dan die overlast vindt ze het geld dat er in de biomassa wordt gepompt. ,,Het draagt nergens toe bij. We maken ons druk om het stoken van open haarden en hier staan er honderd tegelijk aan.”
Alex van Engelenburg vindt het ‘van de zotte’. ,,In Australië branden hele bossen af, dat vinden we erg. Maar zelf kappen we gezonde bomen en stoken die op. Dan ben je toch van het padje af.” Iedere dag ziet hij vrachtwagens met houtsnippers rijden. ,,Allemaal groen dat die pijpen in gaat. Ze zeggen resthout, maar hoeveel moet je wel niet snoeien om al die centrales te laten draaien?”
Niet iedereen heeft last
Ze zeggen dat het stoom is, maar ik maak me wel ongerust. Claudia Kingma
Niet alle bewoners aan de Asakkerweg hebben last. ,,Ik merk er weinig van, ik werk overdag”, zegt een bewoonster. Een ander schudt zijn hoofd als hem gevraagd wordt of hij last heeft van de centrale.
Aan de overkant van de N224, in de Buitenzorglaan, zijn er wel zorgen. ,,Er zijn momenten dat er zoveel wordt gestookt dat hele wolken ons zicht blokkeren”, zegt Claudia Kingma. ,,Laatst zagen we de huizen aan de overkant amper. Ze zeggen dat het stoom is, maar ik maak me wel ongerust.”
Kingma zou het fijn vinden als er metingen worden gedaan. ,,Tuurlijk is de N224 hier voor de deur vervuilend en stoken ook mensen in de wijk hout, het is een optelsom.”
Buurman Fred Goedel noemt het ‘één grote bende’. Hij en zijn vrouw kijken op de centrale uit. ,,Er komt een geweldige hoeveelheid stoom uit die pijpen, die vaak neerslaat op de Asakkerweg. Gelukkig voor ons staat de wind regelmatig de andere kant op.”
Als het koud is, ziet de Edenaar aan de damp die uit de grond komt, precies waar de buizen van het Warmtebedrijf lopen. ,,Ze verliezen ook nog eens een hoop warmte.”
Melding van reukoverlast
Ze zeggen condens, maar naar mijn weten is condens niet zwart.Fred Goedel
Het echtpaar maakte melding van reukoverlast bij de provincie. ,,Ze beloofden er naar te kijken, maar het ding blijft rotzooi uitstoten. We zien het constant walmen. Ze zeggen condens, maar naar mijn weten is condens niet zwart. Wat brengt dit in de toekomst? Niemand kan het zeggen. Van mij mag dat ding liever vandaag dan morgen weg”, zegt Goedel.
Ook uit de wijk Maandereng , waar aan de Geerweg een centrale staat, komen klachten over rookpluimen die over de daken van de huizen drijven. ,,Werkelijk om woest van te worden. Welke wethouder heeft hier ooit schone schijn mee behaald?”, zegt iemand op Twitter.
De gemeente Ede laat jaarlijks emissiemetingen doen, om te kijken naar de verspreiding van de uitstoot in de directe omgeving. Begin februari vindt er bij de centrale Knuttelweg weer zo’n meting plaats.
