Urgenda – een van de machtigste milieuorganisaties van Nederland – heeft biomassa als duurzame energiebron definitief bij de vuilnis gezet. Volgens Urgenda-directeur Marjan Minnesma is het subsidiëren van hout gestookte biomassacentrales een vergissing en moet Nederland vooral gas blijven gebruiken. Biomassa is echter de belangrijkste pijler onder het Nederlandse klimaatbeleid. Is de 8 miljard euro subsidie straks weggegooid geld?
Wat is biomassa?
Biomassa voor de opwekking van energie bestaat uit dood plantenmateriaal, bomen, restafval zoals takken, maar ook suikerriet, mais, algen en alcohol.
Het kabinet beschouwt biomassa als een van de belangrijkste duurzame energiebronnen die nodig zijn om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Daarom verrijzen er de komende jaren in ons land 628 grote en kleinere biomassacentrales. De helft daarvan is gereserveerd voor het snelgroeiende houtige biomassa.
Wat is er duurzaam aan biomassa?
De Nederlandse economie kan niet draaien op zonne- en windenergie alleen. Daarvoor is zon en wind niet altijd in voldoende mate aanwezig en bestaat er (nog) geen methode om zonne- en windenergie grootschalig en langdurig op te slaan. Daarom hebben we een andere energiebron nodig om op terug te kunnen vallen.
In Europees verband is besloten dat biomassa een duurzaam alternatief is voor gas en kolen. De gedachte daarachter is de volgende. Een boom onttrekt voor zijn groei CO2 aan de atmosfeer. Bij verbranding van die boom komt de CO2 weer terug in de atmosfeer. Maar als je voor iedere verbrande boom een nieuwe plant, is dit proces zo goed als CO2-neutraal.
Wat zijn dan de bezwaren tegen biomassa?
Er is een aantal bezwaren tegen biomassa, die ook Urgenda-directeur Minnesma benoemt. Zo is de cyclus van biomassa op papier CO2-neutraal, maar je moet er wel 20 tot 30 jaar op wachten. Bomen verbranden nou eenmaal aanzienlijk sneller dan dat ze groeien. Kijk ookSubsidie biomassa: ‘Perverse prikkel die nu moet stoppen’
Een tweede bezwaar is dat hout een slechte energiebron is. Om dezelfde hoeveelheid energie als met de verbranding van gas en kolen te krijgen moet je meer hout verbranden.
Daardoor komt er netto meer CO2 vrij bij het verbranden van biomassa. Alleen hoeven we – dankzij de Europese afspraak – die uitstoot niet op te nemen in onze klimaatboekhouding.
De CO2-uitstoot van biomassa telt alleen mee in het land waar het hout vandaan komt. Dat zijn veelal de Baltische staten, Finland en ook de Verenigde Staten.
Een derde bezwaar is dat er dankzij de subsidie op biomassa veel te verdienen valt met bomen. Daardoor stimuleert biomassa de ontbossing. We kappen de bomen die we juist nodig hebben om het teveel aan CO2 uit de atmosfeer te halen.
En een vierde bezwaar is dat er bij de verbranding van hout niet alleen een hoop CO2 de lucht in gaat, maar ook andere schadelijke stoffen zoals stikstof, fijnstof, zware metalen en dioxines
Het alternatief
Het alternatief voor biomassa is wat we al hebben: gas, kolen of kernenergie. Minnesma’s voorkeur gaat uit naar energiebesparing en gas. Gas is een relatief schone brandstof, die ons volgens Urgenda helpt tijd te kopen op weg naar meer duurzame alternatieven, zoals waterstof.
Wat gaat het kabinet doen met biomassa?
Het kabinet lijkt zich vooralsnog niets aan te trekken van de klimaat- en milieubezwaren tegen biomassa. Afgelopen woensdag in een debat met de Tweede Kamer weigerde minister Eric Wiebes van Economische Zaken de subsidie voor biomassa stop te zetten.
Wiebes snapt de zorgen, maar hij vindt biomassa een verantwoorde energiebron, zo zei hij in het Kamerdebat. Kijk ook’Zonder kernenergie zijn klimaatdoelen onbereikbaar’
Dat is vanuit het kabinet gezien logisch, omdat biomassa de belangrijkste pijler is onder het klimaatwet waarmee Nederland zich gebonden heeft aan het klimaatdoel: een reductie van de CO2-uitstoot met 49 procent.
11,4 miljard euro
Daar komt bij dat het kabinet 11,4 miljard euro subsidie heeft gereserveerd voor investeringen in biomassa als energiebron. Daarvan zijn bedragen toegezegd aan energiemaatschappijen, die aan de slag zijn met het ombouwen van kolen- en gascentrales naar biomassacentrales. Dat zijn verplichtingen waar het kabinet niet zomaar onderuit kan.
Ironie
Het is goed mogelijk dat Urgenda zelf heeft bijgedragen aan de halsstarrige houding van het kabinet ten aanzien van biomassa. De klimaatorganisatie heeft zelf vorig jaar bij de rechter afgedwongen, dat het kabinet vaart zet achter het behalen van de reductiedoelen.
Die vaart houdt het kabinet erin door de ingeslagen weg te volgen. Hoe ernstig de werkelijkheid van biomassa ook is, op papier kan het kabinet er zijn reductiedoelen mee halen.