Provincie dreigt houtcentrales stil te leggen

Uit: Friesch Dagblad, door Pieter Atsma – 5 december 2020

Vooral voor die in Bitgum zijn de potentiële gevolgen groot: paprikateler VinkSion zegt dat de productie stil komt te liggen als de installatie uit moet.

Het gaat om installaties waarmee snoeihout uit de omgeving wordt verbrand, ook wel biomassa-installaties genoemd. De warmte die bij de verbranding ontstaat, wordt geleverd aan naastliggende gebouwen. In Bitgum gaat die naar de paprikateler, die de installatie ook zelf exploiteert. In Beetsterzwaag is de installatie opgezet door agrarische natuurvereniging De Alde Delte. De warmte gaat daar naar Revalidatie Friesland. Beide installaties zijn al meer dan tien jaar in gebruik.

MOB vraagt om ingrijpen

De provincie kreeg handhavingsverzoeken van MOB uit Nijmegen, de milieuorganisatie die vorig jaar ook de landelijke stikstofregeling PAS bij de rechter van tafel kreeg. MOB stelde dat de installaties te veel stikstof uitstoten op natuurgebieden in de buurt, respectievelijk Van Oordt’s Mersken en de Waddenzee. De provincie geeft de milieuorganisatie gelijk: volgens de huidige regels is de uitstoot inderdaad illegaal.

Dat is het wrange van dit verhaal. Ze hebben altijd te goeder trouw gehandeld

Kristel Cnossen van adviesbureau Ekwadraat zegt dat de installatie in Beetsterzwaag bij de opening aan alle vergunningen leek te voldoen. De installatie stoot NOx uit, een stikstofverbinding waarvan de uitstoot destijds nog geen item was. Een vergunning was volgens de kennis van toen dan ook niet nodig. ,,Dat is het wrange van dit verhaal. Ze hebben altijd te goeder trouw gehandeld.”

Cnossen behartigt de belangen van beide exploitanten, die allebei ook naar haar verwijzen. Ze wil inhoudelijk niet al te veel over beide situaties kwijt, al zegt ze al wel dat een oplossingsvoorstel bij de provincie is aangedragen voor de centrale in Beetsterzwaag. Het idee is dat de stikstofruimte wordt overgenomen van een ander bedrijf, het zogenoemde extern salderen.

Die oplossing is momenteel echter niet uitvoerbaar: de provincie Fryslân staat extern salderen van stikstofruimte nog steeds niet toe.

11 december als deadline

,,Dat is heel lastig”, zegt Cnossen. ,,Er loopt wel een handhavingstraject, terwijl je eigenlijk ook niet een vergunningaanvraag kunt doen. De ondernemer zit daardoor in een spagaat.” Ze zegt ervan uit te gaan dat er alsnog een oplossing komt. Die moet er dan wel snel zijn: na enkele eerdere aanschrijvingen heeft de provincie nu voor beide installaties 11 december als uiterste deadline gesteld. Uiterlijk op die datum moet de stikstofuitstoot weer binnen de perken zijn of moet de installatie zijn stilgelegd, op straffe van een dwangsom van drieduizend euro per overtreding.

Het eventueel uitschakelen van de installatie in Beetsterzwaag zou Revalidatie Friesland niet acuut in problemen brengen, laat woordvoerder Amarins Meijers weten. De zorginstelling kan zo overschakelen op gas, zoals dat wel vaker is gedaan bij storingen. ,,Niemand komt bij ons in de kou te zitten.”

Twintig miljoen paprika’s

In Bitgum dreigt wel een acuut probleem. De situatie voor de paprikateler VinkSion is vergelijkbaar met die in Beetsterzwaag, maar de potentiële gevolgen zijn veel groter: het bedrijf kan niet terugvallen op een andere warmtebron. Ondernemer Jaap Vink zegt niet in het openbaar te willen reageren. ,,Ik kan met heel veel tamtam vertellen wat er aan de hand is, maar dat doe ik nu liever niet. Het ligt allemaal juridisch heel lastig.”

Hij verwijst verder naar Cnossen, die voor dit bedrijf alleen schriftelijk wil reageren. ‘Het is voor VinkSion niet mogelijk om weer terug op aardgas te gaan’, schrijft de adviseur. ‘Als de installatie stil wordt gelegd, dan kan het bedrijf stoppen met de productie van circa twintig miljoen duurzaam geproduceerde paprika’s in Friesland.’ Ook in dit geval zegt ze ervan uit te gaan dat er alsnog een oplossing komt.

De provincie laat schriftelijk weten dat op dit moment nog geen zicht is op legalisatie van beide installaties, en dat daarmee dus ook niet kan worden afgezien van handhaving. De provincie zegt nu verder niet op de kwestie in te kunnen gaan.

Procedure tegen 23 biomassacentrales in Brabant

EINDHOVEN – 23 biomassacentrales in Brabant gaan een onzekere toekomst tegemoet. Een procedure van milieuactiegroep MOB dwingt de provincie tot ingrijpen, omdat de installaties niet over de vereiste natuurvergunning beschikken. Doet ze dat niet, dan dreigt het op een rechtszaak uit te draaien.

Uit: Brabants Dagblad, 17 juni 2020, door: Lukas van der Storm

Mobilisation for the Environment (MOB) is de organisatie van Johan Vollenbroek, die het Nederlandse stikstofbeleid met succes aanvocht. Uit die stikstofkwestie vloeit nu ook de zaak tegen biomassacentrales voort. Die centrales wekken energie op uit natuurlijke materialen: in veel gevallen gaat het daarbij om hout. Dat werd in de afgelopen jaren vaak gezien als een duurzamer alternatief voor bijvoorbeeld kolen of gas. Het draagvlak brokkelt momenteel echter in rap tempo af. De nadruk in het debat komt daarbij steeds meer op de nadelen te liggen, zoals ontbossing door grootschalige houtkap. Ook kan houtrook leiden tot luchtwegklachten en een forse uitstoot van fijnstof en stikstof. ,,We strijden al een aantal jaar tegen die waanzin”, aldus Vollenbroek. ,,Dat doen we in verschillende provincies. Brabant heeft er aardig wat: in totaal gaat het om meer dan honderd vergunningen.”

Vergunning nodig

Veel – met name kleinere – biomassacentrales beschikken op dit moment niet over een natuurvergunning. Die was namelijk in het verleden niet nodig. Bedrijven die een relatief beperkte invloed hebben op de natuur, konden volstaan met een melding bij de provincie. Die constructie deugde echter niet, zo oordeelde de Raad van State vorig jaar. De 23 biomassacentrales zijn sindsdien formeel gesproken in overtreding: ze hebben alsnog een vergunning nodig. Dat is echter knap lastig: want door de stikstofuitspraak is er namelijk óók geen enkele ruimte voor nieuwe vergunningen. De centrales waar het om gaat staan verspreid over de provincie: sommige bij boeren, sommige bij houtbedrijven. In een aantal participeert een afvalverwerker, energiebedrijf of gemeente, zoals bij de biomassacentrale naast de oude energiecentrale op Strijp-T in Eindhoven.

‘Legalisatie onhoudbaar’

MOB heeft Brabant onlangs verzocht handhavend op te treden bij de 23 centrales. Dat heeft de provincie in formele zin ook gedaan: de bedrijven hebben een waarschuwing gekregen en moeten het probleem nu binnen vijf maanden oplossen. De vraag is echter of dat kan. Minister Carola Schouten (Landbouw) zint op legalisatie van dit soort gevallen. Vollenbroek meent echter dat dit juridisch onhoudbaar is. ,,Sommige bedrijven zullen het misschien kunnen oplossen door elders in hun bedrijf de uitstoot te verminderen.” 

De provincie laat in de reactie op de bezwaren van MOB nog in het midden wat er gebeurt als de bedrijven de situatie over vijf maanden nog niet hebben gelegaliseerd. Gezien de reputatie van Vollenbroek lijken de opties echter overzichtelijk: ofwel alsnog ingrijpen, ofwel naar de rechtbank voor weer een stikstofzaak.